تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
قارچ ناخن یکی از شایع‌ترین مشکلات مربوط به ناخن‌هاست که بیشتر در ناحیه ناخن‌های پا دیده می‌شود. این عارضه که با نام علمی اونیکومایکوزیس شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که نوعی قارچ به بافت ناخن حمله کرده و باعث تغییر رنگ، ضخیم شدن و در نهایت ترک خوردن ناخن‌ها می‌شود. با وجود این که قارچ ناخن به‌طور مستقیم تهدیدی جدی برای سلامتی محسوب نمی‌شود، می‌تواند مشکلات زیبایی و ناراحتی به همراه داشته باشد و در مواردی دردناک باشد. در صورتی که به قارچ ناخن مبتلا هستید، مطالعه این مقاله به شما کمک زیادی خواهد کرد.
قارچ ناخن چیست؟
قارچ ناخن (Onychomycosis) یک عفونت قارچی رایج است که ناخن‌های دست و بیشتر پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عفونت به وسیله قارچ‌های مختلف، از جمله درماتوفیت‌ها، قارچ‌های غیر درماتوفیتی و مخمرها ایجاد می‌شود. قارچ ناخن عمدتا باعث تغییراتی در ظاهر ناخن‌ها مانند تغییر رنگ به زرد، قهوه‌ای یا سفید، ضخیم شدن ناخن، شکنندگی و ترک خوردن آن می‌شود. این عفونت ممکن است ناخن‌ها را دردناک و شکننده کند و در موارد شدید، منجر به جدا شدن ناخن از بستر ناخن شود. قارچ ناخن بیشتر در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کند و عواملی مانند تعریق زیاد، استفاده از کفش‌های تنگ و غیربهداشتی، سیستم ایمنی ضعیف و عدم رعایت بهداشت، خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند. این عفونت در افراد مسن شایع‌تر است و اگر درمان نشود، می‌تواند به مراحل خطرناک هم برسد و زندگی فرد را تحت الشعاع قرار دهد. در ادامه به صورت دقیق تر علل بروز قارچ ناخن را بررسی خواهیم کرد.
علت قارچ ناخن چیست؟
قارچ‌ها، موجودات ریز و میکروسکوپی هستند که به راحتی می‌توانند در محیط‌های مرطوب و گرم رشد کنند. قارچ ناخن هم از این قاعده مستثنی نیست. عفونت قارچی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
محیط‌های مرطوب و گرم
یکی از اصلی‌ترین عوامل ابتلا به قارچ ناخن، قرار گرفتن در محیط‌هایی با رطوبت و گرمای بالا است. مکان‌هایی مانند استخرها، سونا و حمام‌های عمومی به دلیل داشتن شرایط مناسب برای رشد قارچ‌ها، می‌توانند منبع انتقال عفونت باشند. به همین دلیل افرادی که بیشتر در معرض این محیط‌ها هستند، بیشتر به قارچ ناخن مبتلا می‌شوند.
کفش‌های نامناسب
پوشیدن کفش‌های تنگ و از جنس‌های غیرتنفسی باعث می‌شود پاهای فرد در معرض رطوبت بیشتری قرار بگیرند. این امر شرایط ایده‌آلی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند. مثلا کفش چرم اگر اصولی طراحی نشده باشد، به دلیل عدم عبور هوا محیطی گرم و مرطوب برای رشد قارچ فراهم می‌کند.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند یا مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت هستند، بیشتر در معرض خطر عفونت قارچی ناخن قرار دارند. سیستم ایمنی ضعیف نمی‌تواند به‌درستی با قارچ‌ها مبارزه کند و همین امر موجب پیشرفت عفونت می‌شود. مثلا بروز قارچ پا در افرادی که به ویروس HIV مبتلا هستند بیشتر دیده می‌شود.
تماس با افراد آلوده
در صورتی که با افراد آلوده به این قارچ تماس داشته باشید، احتمال بروز آن افزایش می‌یابد. برای مثال استفاده از حوله شخصی، لباس، لباس زیر و یا حتی دست دادن و تماس فیزیکی می‌تواند قارچ را به بدن شما منتقل کند.
در ادامه علائم بروز قارچ ناخن را با هم بررسی خواهیم کرد.
علائم بروز قارچ ناخن چیست؟
قارچ ناخن معمولا به مرور و بدون درد خاصی شروع می‌شود، اما با پیشرفت عفونت، علائم آن ظاهر می‌شوند. از مهم‌ترین علائم بروز قارچ ناخن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ ناخن: اولین علامت مهم قارچ ناخن، تغییر رنگ آن است. ناخن ممکن است به رنگ‌های زرد، قهوه‌ای یا سفید درآید. این تغییر رنگ نشان دهنده شروع عفونت قارچی است. پس اگر تغییر رنگ زیادی در ناخن داشتید احتما بروز قارچ ناخن وجود دارد.
- ضخیم شدن ناخن‌ها: با گذشت زمان، ناخن‌های مبتلا به قارچ شروع به ضخیم شدن می‌کنند. این ضخیم شدن ممکن است به حدی برسد که ناخن‌ها به‌سختی کوتاه شوند. بنابراین اگر ناخن‌هایتان ضخیم شد، احتمال بروز قارچ ناخن وجود دارد.
- شکنندگی و ترک خوردن: یکی از عوارض پیشرفته قارچ ناخن، شکنندگی و ترک خوردن ناخن‌هاست. ناخن ممکن است به‌طور کامل از بستر ناخن جدا شود و دچار آسیب‌های جدی شود این در حالی است که ضخامت زیادی دارند!
- بوی نامطبوع: قارچ ناخن ممکن است باعث ایجاد بوی نامطبوعی در ناحیه ناخن‌های پا شود. این بو ناشی از تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها در زیر ناخن است. این در حالیست که فرد شاید حتی جوراب هم نپوشیده باشد. ٍ
- درد و ناراحتی: در موارد پیشرفته، عفونت قارچی می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود، به‌خصوص در هنگام پوشیدن کفش‌های تنگ یا اعمال فشار به ناخن‌ها. در این صورت اعصاب ناخن‌ها حسابی تحریک می‌شوند.
درمان قارچ ناخن چیست؟
قارچ ناخن معمولا به مرور و بدون درد خاصی شروع می‌شود، اما با پیشرفت عفونت، علائم آن ظاهر می‌شوند. از مهم‌ترین علائم بروز قارچ ناخن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ ناخن: اولین علامت مهم قارچ ناخن، تغییر رنگ آن است. ناخن ممکن است به رنگ‌های زرد، قهوه‌ای یا سفید درآید. این تغییر رنگ نشان دهنده شروع عفونت قارچی است. پس اگر تغییر رنگ زیادی در ناخن داشتید احتما بروز قارچ ناخن وجود دارد.
- ضخیم شدن ناخن‌ها: با گذشت زمان، ناخن‌های مبتلا به قارچ شروع به ضخیم شدن می‌کنند. این ضخیم شدن ممکن است به حدی برسد که ناخن‌ها به‌سختی کوتاه شوند. بنابراین اگر ناخن‌هایتان ضخیم شد، احتمال بروز قارچ ناخن وجود دارد.
- شکنندگی و ترک خوردن: یکی از عوارض پیشرفته قارچ ناخن، شکنندگی و ترک خوردن ناخن‌هاست. ناخن ممکن است به‌طور کامل از بستر ناخن جدا شود و دچار آسیب‌های جدی شود این در حالی است که ضخامت زیادی دارند!
- بوی نامطبوع: قارچ ناخن ممکن است باعث ایجاد بوی نامطبوعی در ناحیه ناخن‌های پا شود. این بو ناشی از تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها در زیر ناخن است. این در حالیست که فرد شاید حتی جوراب هم نپوشیده باشد. ٍ
- درد و ناراحتی: در موارد پیشرفته، عفونت قارچی می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود، به‌خصوص در هنگام پوشیدن کفش‌های تنگ یا اعمال فشار به ناخن‌ها. در این صورت اعصاب ناخن‌ها حسابی تحریک می‌شوند.
درمان قارچ ناخن (Onychomycosis) به نوع و شدت عفونت بستگی دارد. به طور کلی سه نوع درمان برای قارچ ناخن می‌توان متصور شد که شامل درمان‌های دارویی، درمان‌های غیر دارویی و درمان‌های خانگی هستند.
درمان‌های دارویی
درمان‌های دارویی قارچ ناخن به شرح زیر هستند:
داروهای موضعی
این داروها به صورت کرم، محلول یا لاک به‌کار می‌روند و معمولا برای عفونت‌های خفیف تا متوسط مناسب‌اند:
- سیکلوپیروکس (Ciclopirox): این لاک ضد قارچی به ناخن‌های آلوده اعمال می‌شود و می‌تواند به کاهش عفونت کمک کند.
- آمورولفین (Amorolfine): این دارو نیز به صورت لاک عرضه می‌شود و برای درمان عفونت‌های سطحی ناخن موثر است.
داروهای خوراکی
در صورتی که عفونت شدید باشد یا به درمان موضعی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است داروهای خوراکی تجویز کند:
- تربینافین (Terbinafine) : این دارو به‌طور معمول به مدت 6 تا 12 هفته تجویز می‌شود و به کاهش عفونت در بافت ناخن کمک می‌کند.
- ایتراکونازول (Itraconazole) : این دارو نیز برای درمان عفونت‌های قارچی ناخن به‌کار می‌رود و ممکن است دوره‌های درمانی مختلفی داشته باشد.
درمان‌های غیر دارویی
درمان‌های غیر دارویی به شرح زیر هستند:
لیزر درمانی
این روش با استفاده از لیزر به طور مستقیم بر روی ناخن‌های آلوده کار می‌کند و می‌تواند به کاهش قارچ‌ها و بهبود ناخن کمک کند. لیزر درمانی عموما غیر تهاجمی و بدون درد است.
جراحی
در موارد شدید، اگر دیگر روش‌های درمانی موثر نباشند یا فرد دیر اقدام کرده باشد، پزشک ممکن است تصمیم به برداشتن کامل ناخن بگیرد تا ناخن جدید و سالم رشد کند. این روش به‌ویژه در مواردی که عفونت به بافت‌های زیرین ناخن گسترش یافته باشد، انجام می‌شود.
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی مختلفی مثل سرکه، روغن درخت چای، روغن نارگیل و … برای درمان قارچ ناخن مطرح می‌شوند که به هیچ عنوان مورد تایید نیستند و تنها راه درمان قطعی این مشکل، درمان‌های پزشکی هستند.
آیا قارچ ناخن خطرناک است؟
اگر قارچ ناخن درمان نشود، ممکن است عوارض و مشکلات زیر ایجاد شود:
- گسترش عفونت: قارچ ممکن است به سایر ناخن‌ها یا نواحی پوست گسترش یابد، که می‌تواند عفونت‌های ثانویه را به همراه داشته باشد.
- درد و ناراحتی: عفونت پیشرفته می‌تواند باعث درد، التهاب و ناراحتی در ناحیه ناخن شود، به‌ویژه زمانی که فشار یا ضربه‌ای به آن وارد شود.
- تغییر شکل دائمی ناخن: ناخن ممکن است به طور دائمی تغییر شکل دهد، ضخیم‌تر و شکننده‌تر شود و در نتیجه ظاهری ناخوشایند پیدا کند.
- عفونت‌های ثانویه: در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، عفونت قارچی می‌تواند منجر به عفونت‌های باکتریایی ثانویه و مشکلات جدی‌تری شود.
- تأثیر بر کیفیت زندگی: مشکلات زیبایی، درد و ناراحتی ناشی از قارچ ناخن می‌تواند تاثیر منفی بر فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
چگونه از قارچ ناخن پا پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از قارچ ناخن از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا این عفونت به‌راحتی قابل پیشگیری است. برخی از راهکارهای پیشگیری از قارچ ناخن عبارت‌اند از:
- خشک نگه‌داشتن پاها: یکی از مهم‌ترین اصول پیشگیری از قارچ ناخن، خشک نگه‌داشتن پاهاست. پاها باید همیشه خشک باشند و از پوشیدن کفش‌های مرطوب پرهیز شود.
- پوشیدن جوراب‌های نخی: ستفاده از جوراب‌های نخی و قابل‌تنفس می‌تواند به جلوگیری از رشد قارچ‌ها کمک کند. جوراب‌های نخی به‌خوبی رطوبت را جذب می‌کنند و پاها را خشک نگه می‌دارند.
- جلوگیری از استفاده مشترک از وسایل شخصی: برای جلوگیری از انتقال عفونت، باید از استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله، کفش و جوراب پرهیز شود.
- حفظ بهداشت ناخن‌ها: مرتبا ناخن‌ها را کوتاه کنید و از تجمع آلودگی زیر آن‌ها جلوگیری کنید. همچنین استفاده از لوسیون‌ها و محصولات مرطوب‌کننده مخصوص پاها می‌تواند به بهبود سلامت ناخن‌ها کمک کند.
سخن آخر و نتیجه گیری
بروز قارچ پا با رعایت برخی از دستورالعمل‌های بهداشتی به خوبی کنترل می‌شود اما در صورتی که بروز کردند تحت هیچ شرایطی به درمان‌های خانگی اکتفا نکنید و به سرعت به پزشک مراجعه کنید. قارچ پا قابل درمان است به شرطی که دستورالعمل‌ها را به درستی رعایت کنید.
سوالات متداول
در ادامه به بررسی برخی از سوالات متداول در زمینه قارچ ناخن خواهیم چرداخت.
قارچ ناخن یک عفونت قارچی است که باعث تغییر رنگ و ضخیم شدن ناخن می‌شود، در حالی که پسوریازیس ناخن یک بیماری خودایمنی است که منجر به تغییرات پوستی و ناخنی مانند شیارها و جدا شدن ناخن از بستر آن می‌شود.
ممکن است شدت بیشتری بگیرد و تا جایی پیش برود که به سایر قسمت‌های پوست هم آسیب جدی وارد کند.
خیر، تنها درمان مطمئن و موثر برای قارچ ناخن درمان‌هایی هستند که تحت نظر پزشک باشند.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
