تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
روشهای درمان سرطان روده بزرگ در سالهای اخیر با پیشرفتهای پزشکی متحول شدهاند و همین موضوع باعث افزایش چشمگیر شانس بهبودی بیماران شده است. از جراحیهای دقیق و کمتهاجمی گرفته تا شیمیدرمانی، رادیوتراپی، ایمونوتراپی و درمانهای هدفمند، هرکدام نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارند. با این حال هنوز برای بسیاری سوال است که این روشها تا چه حد موثر هستند؟ اگر قصد دارید در مورد روشهای موجود و هزینه درمان سرطان روده در ایران بدانید، با ما همراه باشید.
تعیین مرحله سرطان و اهمیت آن در انتخاب درمان
تعیین مرحله سرطان، یکی از مهمترین بخشهای فرایند تشخیص و برنامهریزی طول دوره درمان سرطان روده است. مرحله در حقیقت نشان میدهد که تومور تا چه حد در بدن گسترش یافته است و آیا بافتهای اطراف روده یا حتی ارگانهای دور دست درگیر شدهاند یا خیر. اما احتمالا سوال بیشتر شما این است که چرا این کار اهمیت دارد؟
در سایه پیشرفت علم و شناخت دقیقتر سرطان روده، تکنیکهای درمانی جدید با اثربخشی بیشتر کشف شدند. این روشها اکنون شامل جراحی، شیمی درمانی یا درمانهای نوینتر مانند ایمنی درمانی میشوند که میتوانند تاثیر زیادی در کنترل بیماری داشته باشند. اما نکته مهم این است که لزوما بیماران از همه این روشها پاسخ مناسبی دریافت نمیکنند.
اینجا دقیقا همان جایی است که اهمیت تعیین مرحله در انتخاب روش جراحی یا موارد دیگر مشخص میشود. اغلب درمان سرطان روده در مراحل اولیه که بیماری محدود به دستگاه گوارش است، با جراحی خواهد بود. اما در مراحل پیشرفتهتر و با درگیری بافتهای دیگر، نیاز به شیمی درمانی، پرتو درمانی یا درمانهای نوین هم خواهد بود، در غیر این صورت احتمال برگشت مجدد سرطان بالا خواهد رفت.
نکتهای که اهمیت دارد این است که بدانید درمانهای کنونی کاملا بیخطر نیستند و به همین دلیل استفاده از روشهای درمانی غیر ضروری در بیماران، چیز جز افزایش هزینه و تشدید عوارض نخواهد داشت. بنابراین تعیین مرحله سرطان، میزان پیشرفت بیماری و درمانهای مورد نیاز را برای پزشکان مشخص خواهد کرد و به همین دلیل اهمیت دارد.
روشهای جراحی سرطان روده
درمان جراحی سرطان روده، یکی از اصلیترین اقدامات برای کنترل این بیماری است که به روشهای مختلفی در حال انجام است. هدف اصلی از این درمان، برداشتن ناحیه درگیر است که بسته به میزان پیشرفت سرطان ممکن است تنها یک پولیپ یا قسمتی از خود روده باشد. معمولا پزشکان مزایا و معایب هر روش را در نظر گرفته و در نهایت پس از مشورت با بیمار، تکنیک مناسب را انتخاب میکنند. در ادامه به بررسی سه روش جراحی اصلی میپردازیم.
| جراحی باز | لاپاروسکوپی | جراحی رباتیک |
|---|---|---|
| روش قدیمی اما همچنان موثر | روشی جدیدتر و کارآمد | جدیدترین تکنیک جراحی |
| دسترسی بهتری به پزشک برای برداشتن ناحیه سرطانی می دهد | به دلیل برش های کم، عوارض کمتری درد | هنوز به شکل قابل توجه فراگیر نشده است |
| به دلیل برش های زیاد، عوارض بیشتری دارد | انتظار می رود که عوارض و زمان جراحی در آن کاهش پیدا کرده باشد |
جراحی باز
یکی از قدیمیترین روشهای درمان سرطان روده بزرگ، جراحی باز میباشد. در این روش، برش نسبتا بزرگی در شکم ایجاد شده تا جراح بتواند دسترسی مستقیمی به روده بزرگ و ناحیه درگیر داشته باشد. هدف اصلی در این روش، برداشتن ناحیه سرطانی روده به همراه قسمتی از بافتهای اطراف مانند غدد لنفاوی برای اطمنیان میباشد. البته در شرایطی که سرطان پیشرفت زیادی داشته است، ممکن نیاز به برداشتن قسمت زیادی از غدد لنفاوی و یا خود روده بزرگ باشد.
جراحی لاپاروسکوپی
جراحی لاپاروسکوپی، از درمانهای دیگری است که برای بیماران با سرطان روده بزرگ انجام میشود. در این روش به جای ایجاد برش بزرگ، چندین برش کوچک ایجاد شده و از طریق آنها دستگاه لاپاروسکوپ وارد میشود. این دستگاه دارای دوربین و ابزارهای لازم برای برداشتن روده و یا بافتهای اطراف است.
یکی از مزیتهای مهم لاپاروسکوپی این است که به مراقبتهای بعد از جراحی سرطان روده کمتری نیاز دارد، چون در آن مداخله کمتری صورت میگیرد. به همین دلیل در صورت وجود امکانات، میتواند روش بهتری از جراحی باز باشد.
جراحی با تکنولوژی رباتیک
درمان جراحی سرطان روده با تکنولوژی رباتیک، روشی پیشرفتهتر نسبت به جراحی لاپاروسکوپی است که در آن جراح، پشت کنسول رباتیک قرار گرفته و با حرکت دست اقدامات لازم را انجام میدهد. این روش با وجود مزیتهای بالا، هنوز به عنوان یک روش فراگیر به کار گرفته نشده و تنها در تعدادی از کشورهای پیشرفته استفاده میشود.
در ایران هم هنوز امکان وجود جراحی با تکنولوژی رباتیک وجود ندارد اما این امکان وجود دارد که در سالهای آینده امکان درمان با این تکنولوژی فراهم شود.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی سرطان روده، یکی دیگر از روشهای درمانی است که بسته به شرایط بیمار ممکن است استفاده شود، پس لزوما هر بیماری نیاز به آن ندارد. در این روش از داروهای قوی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود که به دنبال آن ممکن است سلولهای غیر سرطانی هم در بدن هدف قرار گرفته و از بین بروند. داروهای شیمیدرمانی هم به صورت خوراکی و به صورت تزریقی تجویز میشوند که گاهی برای کاهش عوارض احتمالی، دارو به عروق منتهی به ناحیه سرطان تزریق میشود.
معمولا پزشکان داروهای این دسته را به صورت دورهای همراه با دوره استراحت برای کاهش عوارض تجویز میکنند. اما احتمالا سوال اصلی شما این است که دقیقا چه زمانی نیاز به شیمیدرمانی است؟
زمان استفاده از شیمیدرمانی
طول دوره درمان سرطان روده و روشهای به کار گرفته شده تا حد زیادی به شدت بیماری و شرایط سلامتی بیمار بستگی دارد. در شیمیدرمانی از داروهای قوی استفاده میشود که این داروها میتوانند حتی گروهی از سلولهای معمولی بدن را هم تخریب کنند. به همین دلیل استفاده از آن در تمامی بیماران منطقی نیست. عموما شیمیدرمانی به افرادی توصیه میشود که در آنها بیماری فرم شدیدتری دارد و به مناطق دیگر گسترش پیدا کرده است. در این افراد، داروهای استفاده شده به کاهش سایز تومور و افزایش طول عمر کمک خواهند کرد.
همچنین در مواردی که سایز توموز بزرگ است، شیمیدرمانی برای کاهش اندازه آن قبل از جراحی توصیه میشود. این کار برداشتن تومور در حین عمل را سادهتر میکند. ضمنا در افرادی که سرطان ریسک بالایی برای عود دارد، شیمیدرمانی برای حذف سلولهای سرطانی که ممکن است به دلیل اندازه کوچک قابل مشاهده نباشند، استفاده میشود.
عوارض جانبی و مدیریت آنها
هدف در شیمیدرمانی سرطان روده، حذف سلولهای سرطانی با سرعت بالای تکثیر است. در این بین، ممکن است که سلولهای عادی با سرعت تکثیر زیاد مانند فولیکولهای مو هم تحت تاثیر قرار بگیرند. به همین دلیل هم است که شیمیدرمانی با عوارضی همراه خواهد بود. این عوارض شامل :
- ریزش مو
- زخمهای دهان
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- اسهال
- تغییرات ناخن
- تغییرات پوستی
ضمنا بسته به ناحیهای که سرطانی شده است، امکان درگیری سلولهای مغز استخوان هم وجود دارد. این قسمت مسئول تولید سلولهای خونی مانند گلبول سفید، پلاکت و گلبول قرمر است. کاهش تعداد سلولهای گفته شده میتواند با تضعیف سیستم ایمنی و افزایش ریسک عفونت، افزایش احتمال خونریزی به دلیل کاهش پلاکت و یا علائم کمخونی ناشی از کاهش گلبولهای قرمز همراه باشد. ضمنا، بسته به نوع داروی استفاده شده در شیمی درمانی سرطان روده، ممکن است عوارضی خاص همان دارو هم دیده شود. این عوارض شامل موارد زیر میشود:
- قرمزی، درد و حساسیت در کف دست و پا
- سوزش، گزگز، بی حسی و شرایطی که به عنوان نوروپاتی در دست و پا شناخته میشود
- بروز حساسیت و در موارد شدید، واکنشهای آلرژیک نسبت به مصرف دارو مانند درد قفسه سینه یا بثورات پوستی
سرطان روده یکی از شایعترین و در عین حال قابلپیشگیریترین انواع سرطان است. غربالگری بهموقع، نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان دارد.با پاسخ به چند سوال ساده در غربالگری آنلاین، میتوانید میزان خطر ابتلا به سرطان روده را ارزیابی کرده و اقدامات لازم را بهموقع انجام دهید. غربالگری امروز، نجات فردا.
همین حالا در غربالگری آنلاین سرطان روده شرکت کنید
پرتودرمانی
پرتودرمانی سرطان روده، روش دیگری است که برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. در این روش از پرتوهای با انرژی بالا مانند اشعه ایکس استفاده میشود. با تاباندن پرتو به ناحیه درگیر، سلولهای سرطانی هدف قرار گرفته و از بین میروند، البته در این میان ممکن است گروهی از سلولهای طبیعی بدن هم به صورت ناخواسته از بین بروند، مشابه اتفاقی که در شیمیدرمانی ایجاد میشود.
با این وجود چون برخلاف شیمیدرمانی، موضعیتر است، در اغلب موارد با عوارض کمتری همراه است. این درمان به دو شیوه کلی انجام میشود که در ادامه مورد بررسی قرار میگیرند.
پرتودرمانی خارجی
شایعترین روش رادیوتراپی، پرتودرمانی خارجی است که در آن یک منبع، پرتوهای پرانرژی را به ناحیه درگیر میتاباند. با این کار سلولهای سرطانی آسیب دیده و طول دوره درمان سرطان یا عوارض ناشی از آن کاهش پیدا میکند. این روش تا حدودی مشابه همان تصویربرداریهایی است که درخواست میشود، با این تفاوت که در آن از اشعههای قویتر استفاده میشود.
پرتودرمانی داخلی (براکیتراپی)
پرتودرمانی سرطان روده میتواند به صورت داخلی هم انجام شود. به این صورت که منبع تابش پرتو به جای خارج، در داخل بدن قرار میگیرد. برای این کار مواد رادیواکتیو که حاوی تابشهای پرانرژی هستند، به شکل قابل کارگذاری در نزدیکی بافت در میآیند.
در رادیوتراپی داخلی، دوز قابل توجهی از پرتوها به صورت مستقیم به سلولهای سرطانی میرسند و به همین دلیل آسیب به بافتهای اطراف کمتر است. این تکنیک جزو جدیدترین روشهای درمان سرطان روده بزرگ میباشد.
درمانهای نوین
جدید ترین روش درمان سرطان روده، شامل درمانهای نوین یعنی درمان هدفمند و ایمنیدرمانی میشود. در این روشها درمان با تمرکز بیشتری بر روی سلولهای سرطانی صورت میگیرد و همین باعث کاهش عوارض شده است.
درمان هدفمند (Targeted Therapy)
در درمان هدفمند، هدف شناسایی تغییرات زنتیکی و مسیرهای پروتئینی است که سلولهای سرطانی از آنها برای رشد استفاده میکنند. با این کار چرخه رشد و تکثیر این سلولها به شکل هدفمند تحت تاثیر قرار گرفته و دیگر آسیبهای ناخواسته به سلولهای دیگر کاهش مییابد.
در درمان هدفمند همانطور که انتظار میرود، عوارض تا حد زیادی کاهش یافته و درمان موثرتر صورت میگیرد، به همین دلیل جزو بهترین روشهای درمان سرطان روده بزرگ شناخته میشود. البته هنوز امکان اجرای آن برای تمام بدخیمیهای روده بزرگ وجود ندارد، چون بیشتر بر مواردی اثرگذار خواهد بود که دارای تغییر ژنیتکی یا جهش خاص باشند.
طبیعتا با شناخت دقیقتر مسیرهای رشد و تکثیر سلولهای سرطانی، امکان استفاده گستردهتر از درمان هدفمند فراهم میشود.
ایمنیدرمانی (Immunotherapy)
ایمونوتراپی سرطان روده، بخش دیگری از درمانهای نوینی است که تاکنون ابداع شده است. هدف کلی در این روش، تقویت سیستم ایمنی برای شناسایی سلولهای سرطانی و حذف آنها به شکلی دقیق از بدن است. در حقیقت به جای استفاده از شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، خود بدن فرد تقویت میشود تا بتواند به صورت کارآمد و بدون درگیر کردن سلولهای طبیعی، سرطان را از بین ببرد.
مراقبتهای پس از درمان و پیگیری منظم
مراقبتهای بعد از جراحی سرطان روده، نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض، بهبودی کامل و کشف زودهنگام بازگشت بیماری دارد. نوع مراقبتها به روش درمانی بستگی دارد و باید با برنامهریزی دقیق توسط تیم درمان انجام شود.
برای بیمارانی که تحت جراحی قرار گرفتهاند، شروع تغذیه معمولاً بهصورت تدریجی و با صلاحدید پزشک انجام میشود. در بیشتر موارد، در روزهای اول پس از عمل تنها مایعات شفاف مجاز است و با بازگشت حرکات روده، رژیم غذایی بهتدریج گسترش مییابد. افرادی که دچار استومی شدهاند، نیاز به آموزش دقیق در مورد نحوه مراقبت، تخلیه و تعویض کیسه دارند. این افراد در ابتدا ممکن است با تغییراتی در نظم اجابت مزاج، نفخ یا نشت گاز روبهرو شوند که با گذشت زمان و تطابق بدن، قابل مدیریت است.
بازگشت به فعالیتهای روزمره نیز باید تدریجی باشد. در هفتههای نخست طول دوره درمان سرطان روده، باید از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیتهای بدنی شدید خودداری شود. بازگشت به کار یا فعالیتهای بدنی سبک معمولاً با نظر پزشک، چند هفته پس از بهبودی محل جراحی امکانپذیر است.
پیگیریهای پزشکی بسیار ضروری است. این پیگیریها معمولاً شامل معاینه فیزیکی، آزمایشهای خون، تصویربرداری و کولونوسکوپی است. نخستین کولونوسکوپی معمولاً حدود یک سال پس از جراحی انجام میشود، مگر اینکه پزشک نظر دیگری داشته باشد.
در نهایت، هرگونه علائم جدید مانند خونریزی، تغییر در اجابت مزاج، کاهش وزن یا درد شکمی باید سریعاً با پزشک در میان گذاشته شود. تکیه بر درمانهای خانگی یا سنتی بدون هماهنگی با تیم درمان میتواند خطرناک و گمراهکننده باشد. مراقبت دقیق و پیگیری منظم، کلید کنترل و ادامهی مسیر بهبودی است. بیشتر افراد زمانی متوجه سرطان روده میشوند که خیلی دیر شده است ولی شما میتوانید همین الان با چند سوال ساده، ببینید در معرض خطر هستید یا نه.این غربالگری آنلاین و رایگان است و اطلاعات شما محرمانه می ماند.
همین الان در کمتر از 2 دقیقه غربالگری سرطان روده انجام بده
نقش تغذیه و سبک زندگی در دوران بهبودی
شیمیدرمانی، جراحی و یا دیگر روشهای درمان سرطان روده بزرگ، به تنهایی تضمینکننده عدم بازگشت بیماری نیستند. به همین دلیل سبک زندگی و تغذیه پس از درمان برای تقویت سیستم ایمنی و ترمیم جراحات بسیار اهمیت دارند. در این دوره، بدن همچنان در حال ترمیم آسیبهای ناشی از جراحی یا شیمیدرمانی است و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
برای بیمارانی که تحت جراحی قرار گرفتهاند، مخصوصاً آنهایی که استومی دارند، تغییرات رژیم غذایی ممکن است ضروری باشد. استومی میتواند نحوهی عملکرد دستگاه گوارش را تغییر دهد و برخی مواد غذایی ممکن است باعث گاز، نفخ، اسهال یا یبوست شوند. بنابراین بیماران باید یاد بگیرند که چگونه غذاها را بهتدریج وارد رژیم خود کنند و نسبت به واکنش بدنشان هوشیار باشند. مشاوره با متخصص تغذیه آشنا با مراقبتهای استومی میتواند بسیار مفید باشد.
ضمنا، ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی اهمیت زیادی دارد. ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، حفظ وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم (مانند پیادهروی روزانه یا ورزشهای سبک با تایید پزشک) و خواب کافی، همگی به بهبود عملکرد بدن و کاهش خطر بازگشت سرطان کمک میکنند.
تغذیه و سبک زندگی نه تنها در افزایش میزان بهبودی و کاهش شانس بازگشت سرطان، که در وضعیت روحی روانی و تطبیق با شرایط جدید هم بسیار موثر است. به هر حال ممکن است پس از درمان جراحی سرطان روده و یا درمانهای دیگر، تغییراتی ایجاد شود و به همین دلیل باید متناسب با آنها در تغذیه و سبک زندگی هم تغییراتی ایجاد شود.
برای درک بهتر مسیر درمان، این مطالب را هم بخوانید:
- سرطان روده چیست؟: شناخت نوع و مرحله بیماری، برای درمان بهتر لازم است.
- علائم سرطان روده: آیا علائم شما با موارد رایج تطابق دارد؟
- غربالگری سرطان روده: با غربالگری میشد بیماری را زودتر شناخت؟ با انواع غربالگری سرطان روده و قوانین آن آشنا شوید و سطح خطر خود را بدانید.
- پیشگیری از سرطان روده: درمان پایان ماجرا نیست. مراقبتهای بعدی بسیار مهماند.
سوالات متداول درباره درمان سرطان روده
جراحی جزو اصلیترین روشهای درمان سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه میباشد، البته در مواردی که پیشرفت بیماری بسیار کم است، امکان برداشتن توده با کولونوسکوپی وجود دارد.
بسته به مرحله سرطان، روشهای درمانی متفاوت خواهند بود. عمدتا جراحی جزو گزینههای درمانی خواهد بود که ممکن است در کنار آن در مراحل پیشرفته بیماری، شیمیدرمانی، پرتو درمانی یا درمانهای نوین هم نیاز شود.
خیر، این روش بیشتر برای حذف سلولهای سرطانی در موارد پیشرفته استفاده میشود.
عوارض کلی شامل ریزش مو، زخمهای دهان، کاهش وزن، از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ، اسهال، تغییرات پوستی و ناخن میباشد، اما بسته به نوع داروی استفاده شده، ممکن است عوارض خاصی مانند بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پاها هم دیده شود.
بله، جراحی یا درمانهای دیگر نمیتوانند تضمینکننده عدم بازگشت بیماری و حذف تمامی سلولهای سرطانی از بدن باشند. به همین دلیل هم است که گاهی پس از جراحی، شیمی درمانی انجام میشود تا حتی کوچکترین سلولهای سرطانی هم از بین بروند.
در صورتی که سن و شرایط بدنی بیمار اجازه بدهد، درمان میتواند شامل جراحی، شیمیدرمانی، پرتودرمانی و دیگر روشهای بررسی شده باشد، البته در دوزهای پایینتر، چیزی که در این سنین بیشتر اهمیت دارد، درمانهای حمایتی برای کنترل علائم و افزایش کیفیت زندگی است.
بسته به شدت بیماری با نظر پزشک، چکاپ و پیگیریهای پس از درمان مشخص میگردند، پس نباید به دنبال پاسخ یکسانی برای این پرسش باشید. با این حال اگر بخواهیم کلی بگوییم، در سه سال اول پس از عمل، نیاز به چکاپ هر 3 تا ماه خواهد بود و پس از آن فاصله چکاپها بیشتر میشود.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
