تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
سرطان روده بزرگ مانند همه سرطانها برای بسیاری یادآور ترس و ناامیدی است. اما بخش زیادی از این ترس ناشی از عدم شناخت دقیق این بیماری است. از آنجایی که تشخیص زودهنگام میتواند شانس موفقیت درمان را چند برابر کند، آشنایی با علل و علائم این بیماری اهمیت زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم تا علاوه بر موارد گفته شده، به بررسی نحوه تشخیص سرطان روده و درمانهایی که برای آن وجود دارد بپردازیم، پس حتما تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
سرطان روده چیست و چه بخشهایی را درگیر میکند؟
سلولهای بدن دائما در حال رشد و تکثیر هستند تا جایگزین سلولهای از بین رفته بشوند. اگر به هر دلیلی این تکثیر از کنترل خارج شود، بدخیمیها ایجاد میشوند. سرطان روده بزرگ هم نوعی از همین بیماریها است که بیشتر در روده بزرگ و قسمتهای انتهایی دستگاه گوارش یعنی کولون و رکتوم ایجاد میشوند. رکتوم آخرین قسمت از روده و محلی است که مدفوع قبل از دفع در آن قرار میگیرد و کولون هم به قسمت اصلی روده بزرگ گفته میشود.
درگیری و رشد غیر طبیعی سلولهای گوارشی در این دو محل با تفاوتهایی همراه است که در ادامه بررسی میشوند.
تفاوت سرطان کولون و رکتوم
کولون و رکتوم دو بخش انتهایی از دستگاه گوارش هستند که عمده سرطانهای گوارشی در آنها ایجاد میشوند. فارغ از محل درگیری که میتواند متفاوت باشد، سرطان کولون و رکتوم در علائم و حتی درمان تفاوتهایی خواهند داشت. در درگیری کولون، به خصوص درگیری کولون صعودی در سمت راست، عمدتا خونریزی کمتر بوده این در حالی است که درگیری رکتوم میتواند با وجود خون واضح در مدفوع همراه باشد. برای اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می توانید می توانید به مقاله “ وجود خون در مدفوع نشانه چیست و این عارضه چگونه درمان میشود؟” مراجعه کنید.
در درمان سرطان رکتوم علاوه بر جراحی، نیاز شیمی درمانی یا پرتو درمانی در اغلب موارد هست، چون عود موضعی در این ناحیه برخلاف کولون بیشتر است. در مقابل برای کولون اغلب جراحی کفایت میکند، البته بسته به شدت درگیری ممکن است نیاز به شیمی درمانی هم وجود داشته باشد.
نقش پولیپها در ایجاد سرطان
| عوامل خطر | مکانیسم |
|---|---|
| بیماریهای التهابی روده | کرون و (بهمقدار بیشتری) کولیت اولسروز با التهاب مزمن، در آسیب به سلولها نقش دارند. |
| رژیم غذایی | مصرف بالای گوشت قرمز و غذاهای فرآوریشده، غذاهای چرب و کمفیبر ریسک را بالا میبرند. |
| ژنتیک | سابقهٔ خانوادگی سرطان کولون در بستگان درجهیک و سندرومهای لینچ و پولیپوز خانوادگی. |
| عوامل محیطی | چاقی و نداشتن تحرک کافی. |
| سن | اغلب سرطانهای کولون در سن بالای ۵۰ سال ایجاد میشوند. |
پولیپ نوعی توده رشد کرده به داخل لوله گوارشی است که از رشد غیر طبیعی سلولها در این ناحیه ایجاد میشوند. این پولیپها میتوانند علت سرطان روده باشند که در بیشتر موارد بی علامت بوده و به مرور به سمت سرطانی شدن پیش میروند. البته باید بدانید که اغلب پولیپها خوش خیم هستند و سرطانی نمیشوند، اما با این حال یکی از علل اصلی سرطان گوارشی هم به شمار میروند.
مواردی که شانس بدخیم شدن این تودهها را بیشتر میکنند، تعداد، اندازه و نوع آنها است. اصولا پولیپها در بدن یا از نوع هایپرپلاستیک هستند که اصلا بدخیم نمیشوند و یا از نوع آدنوماتوز بوده که در مواردی بدخیم میشوند. وجود نوع دوم به همراه سایز بزرگ و یا تعداد بالا شدیدا ریسک بدخیم شدن را بالا میبرند. به همین دلیل پزشکان برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ
آنها را خارج میکنند.
علل و عوامل خطر سرطان روده
علت سرطان روده چیست و چرا این بیماری در گروهی از خانوادهها بیشتر دیده میشود؟ اینها از مهمترین پرسشهایی هستند که میتواند علاوه بر ایجاد دید بهتر نسبت به بیماری، در پیشگیری از آن هم کمککننده باشند. معمولا متخصصان یک علت مشخص را عامل بروز سرطان نمیدانند و معتقد هستند این ترکیبی از عوامل مختلف هستند که در نهایت بیماری را بروز میدهند.
سابقه خانوادگی، عوامل محیطی مانند رژیم غذایی ناسالم و گروهی از بیماریها، از عواملی هستند که ثابت شده میتوانند شانس بروز بیماری را بیشتر کنند.
عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
بالا بودن میزان سرطان کولون در برخی افراد با سندرومهای ارثی خاص یا سابقه خانوادگی مثبت، نقش زنتیک را در بروز بیماری اثبات میکند. البته لزوما همه سرطانهای روده بزرگ ارثی نیستند، اما افرادی که در بستگان درجه یک خود سابقه چنین مشکلاتی را داشتهاند، دو تا سه برابر بیشتر از افرادی عادی در معرض سرطان روده هستند. به همین دلیل به چنین افرادی رعایت دقیقتر توصیههای سلامتی و هم چنین غربالگری زودتر توصیه میشود.
رژیم غذایی ناسالم
علت سرطان روده میتواند رژیم غذایی ناسالم باشد، چیزی که در حال حاضر کمتر به آن توجه میشود. همین موضوع به عنوان یکی از دلایل احتمالی برای افزایش آمار این بیماری در سالهای گذشته مطرح شده است. اما دقیقا منظور از رژیم غذایی ناسالم چیست؟
بسیاری ممکن است مصرف گوشت قرمز را به مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات ترجیح بدهند، غافل از اینکه همین تغییر میتواند ریسک بروز سرطان رکتوم و کولون را بدن بالا ببرد. این ممکن است با تصوراتی که تا به حال در مورد تغذیه داشتهایم متفاوت باشد، چون اکثرا مواد پروتئینی را از نظر ارزش غذایی برتر میدانند.
البته موارد گفته شده به معنای مضر بودن گوشت قرمز نیست، بلکه بیشتر منظور این است که مصرف بیرویه گوشت و عدم توجه به سبزیجات، مغزها یا حبوبات میتواند دردسرساز باشد.
اصولا رژیمهای پرچرب، غنی از گوشت قرمز و بدون محصولات پر فیبر با افزایش بروز سرطان در روده بزرگ همراه هستند، مواردی که در سالهای اخیر با رشد غذاهای فست فودی رواج بیشتری پیدا کردهاند. ضمنا باید اشاره کنیم که الکل هم از دیگر عوامل خطر مرتبط با سرطان روده است.
بیماریهای التهابی روده
کرون و کولیت اولسرو، دو بیماری التهابی روده هستند که به عنوان عوامل خطر سرطان روده شناخته میشوند. این دو بیماری عمدتا مزمن بوده و با ایجاد التهاب، قسمتهای مختلفی از دستگاه گوارش را درگیر میکنند. همین التهاب میتواند به صورت مکرر به سلولها آسیب رسانده و باعث نیاز به ترمیم مکرر آنها شود. در این شرایط شانس ایجاد جهش جدید و تکثیر غیر طبیعی سلولها بیشتر میشود. به همین دلیل هم است که بیماریهای التهابی روده، بروز سرطان روده بزرگ را بیشتر میکنند. برای اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله ” التهاب روده (IBD) چیست ؟ علت، علائم و بهترین روش درمان
” مراجعه کنید.
مراحل پیشرفت سرطان روده
مراحل سرطان روده به خوبی چگونگی گسترش این بیماری به بافتهای اطراف یا محدود بودن آن به لوله گوارش را نشان میدهد. عمدتا شروع به صورت یک پولیپ است که به صورت بدخیمی شدن پیش میرود. در مراحل اول، بیماری هنوز محدود به دیواره داخلی روده است و پیشرفت زیادی نداشته است. این بهترین زمان برای تشخیص و درمان است که اغلب به صورت کامل صورت میگیرد.
در مرحله دوم، درگیری عمقیتر شده و از داخلیترین لایه روده فراتر میرود. با پیشرفت بیماری، تمام ضخامت روده درگیر شده اما هنوز درگیری در غدد لنفاوی یا دیده نشده یا اینکه اندک است. در مرحله بعد، سرطان روده بزرگ به بافتهای اطراف که غدد لنفاوی هستند، پیشرفت کرده است، اما هنوز ارگانهای دور دست مانند کبد درگیر نشدهاند.
در نهایت در مراحل پایانی، سلولهای سرطانی به ارگانهای دور دست میرسند که در این مرحله، احتمال موفقیت درمان تا حد زیادی کاهش پیدا میکند. نشانههای اولیه سرطان روده خفیف و یا غیر اختصاصی هستند که همین موضوع تشخیص را به تاخیر میاندازد. طبیعی است که درمان در مراحل اولیه که هنوز محدود به روده است، سادهتر و با نرخ بالایی همراه است.
اهمیت تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام سرطان دارای اهمیت زیادی است اما چرا؟ همانطور که اشاره شد، اغلب سرطانهای روده ابتدا به شکل پولیپ هستند که تشخیص داده نشده و به مرور بدخیم میشوند. اگر این پولیپها به موقع شناسایی شوند، از بدن خارج شده و شانس بروز بدخیمی را از دست میدهند.
با پیشرفت سرطان روده در بدن، درگیری فراتر از روده بزرگ رفته و قسمتهای مختلفی مانند غدد لنفاوی، کبد یا ریه درگیر میشوند. در این شرایط درمان سختتر شده و عمدتا نیاز به شیمی درمانی و یا روشهای دیگر میشود. طبیعی است که چنین مواردی، احتمال موفقیت درمان و شانس بقای بیمار کاهش پیدا کند.
این در حالی است که با تشخیص سرطان روده در مراحل اولیه، زمانی که بیماری محدود به لوله گوارش است، نرخ موفقیت درمان بسیار بیشتر است. در حقیقت این بیماری تا حد زیادی قابل پیشگیری است و در مراحل اولیه میتواند به خوبی درمان شود. به همین تشخیص به موقع هزینههای درمان و عوارض بیماری را تا حد زیادی کاهش میدهد. شما می توانید همین حالا وضعیت سلامت رودهتان را بررسی کنید. سرطان روده، یکی از سرطانهایی است که اگر زود تشخیص داده شود، بهخوبی قابل درمان است. غربالگری بهموقع، میتواند جان شما یا عزیزانتان را نجات دهد. با چند سوال ساده و در کمتر از ۲ دقیقه، به رایگان میزان خطر ابتلای خود به سرطان روده را ارزیابی کنید.این غربالگری به صورت رایگان و کاملاً محرمانه است.
شروع غربالگری آنلاین و رایگان سرطان روده
آمار و شیوع سرطان روده در ایران
آمار سرطان روده در ایران، ضرورت توجه به نکات پیشگیری و غربالگری منظم را نشان میدهد. بر اساس آخرین آمارها، در ایران چیزی نزدیک به 12500 مورد ابتلا جدید ثبت شده است که در این میان مردان با 6949 مورد، آمار بالاتری نسبت به زنان دارند.
از نظر مقایسه با سایر بدخیمیها هم، سرطان رکتوم و روده بزرگ در رده سومین سرطانهای شایع در ایران قرار دارد که متاسفانه از این میان، چیزی نزدیک به 5000 مورد مرگ هم ثبت شده است. این رقم باعث شده تا بدخیمیهای روده بزرگ در رده دوم مرگ ناشی از سرطان هم قرار بگیرد.
عمده افراد مبتلا در سنین بالای 50 سال قرار دارند، اما میزان ابتلا در سنین پایینتر به دلایل نامعلوم در حال افزایش است. عمدتا در ایران سرطان روده در جنوب کشور شیوع بیشتری دارد و موارد ابتلا نشان میدهند که امکان دارد این بیماری در رده اول از نظر شیوع در میان انواع سرطانهای مختلف قرار بگیرد.
با وجود بالا بودن آمار مرگ و میر، این بیماری به خوبی قابل پیشگیری است و حتی با تشخیص به موقع، به شکلی کامل درمان میشود. به همین دلیل روشهای پیشگیری و درمان به موقع اهمیت زیادی دارند.
راهکارهای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا
با وجود تمام پیشرفتهایی که در پزشکی صورت گرفته است، اما همچنان سالانه افراد زیادی به دلیل سرطان روده بزرگ جان خود را از دست میدهند. نبود علائم واضح و تشخیص دیرهنگام از جمله عواملی هستند که عوارض چنین بیماری را تشدید میکنند. همه این موارد نشان میدهند که پیشگیری در هر حالت بهتر از درمان است و باید در قدم اول تلاش کنیم تا عوامل خطر مرتبط با سرطانهای روده را کاهش بدهیم. اما سوال اصلی بیشتر شما این است که روش پیشگیری از سرطان روده چیست و آیا واقعا این راهکارها در کاهش بروز بیماری تاثیر دارند یا خیر؟
هر چند که هنوز تمامی عوامل خطر مرتبط با سرطان روده شناخته نشدهاند، اما بررسیها نشان از نقش مهم سبک زندگی در شانس ابتلا دارند.
| روش پیشگیری | راهکارها |
|---|---|
| تغییر و اصلاح سبک زندگی | توجه بیشتر به فیبرها در رژیم غذایی و کاهش چربی، مصرف متعادل گوشت قرمز و ورزش منظم. |
| مدیریت بیماریهای روده | درمان و کنترل بیماریهای التهابی روده. |
| داروها | مهارکنندههای پروستاگلاندین مانند آسپرین و سولینداک ریسک پولیپهای بدخیم را کاهش میدهد. |
| غربالگری منظم | بسته به وجود عوامل خطر، کولونوسکوپی، تستهای مدفوع و روشهای دیگر انجام شود. |
برای اطلاعات بیشتر می توانید به مقاله “ بررسی صفر تا 100 کولونوسکوپی” مراجعه کنید.
فعالیت فیزیکی
نداشتن تحرک بدنی کافی و ورزش یکی از اصلیترین دلایل بروز بسیاری از بیماریهای و از جمله سرطان روده بزرگ است. برای پیشگیری از این بیماری و سایر مشکلات توصیه میشود حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
رژیم غذایی سالم
توجه به موا غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات، حبوبات، میوهها و مغزها و کنترل میزان چربی و گوشت قرمز در رژیم غذایی میتواند تا حد زیادی شانس بروز بیماری را کاهش دهد. یکی از عوامل خطر سرطان روده که اخیرا در افزایش موارد جدید ابتلا نقش داشته است، رواج رژیمهای چرب و بی فایده است. نکته مهم این است که بتوانید تعادل را برقرار کرده و از طیفی از گوشت قرمز، حبوبات، سبزیجات، میوهها و چربیهای سالم استفاده کنید.
غربالگری به موقع
همانطور که اشاره شد، پولیپها یکی از عوامل خطر برای پیشرفت سرطان روده در بدن هستند. شناسایی به موقع و برداشت آنها میتواند خطر بدخیم و سرطانی شدن آنها را کاهش بدهد. ضمنا غربالگری درست و به موقع میتواند بیماری را در همان مراحل اول شناسایی کرده و درمان موفق آن را تا حد زیادی بالا ببرد.
برای افراد با خطر متوسط، از 50 سالگی توصیه به کولونوسکوپی و یا انجام تست خون مخفی در مدفوع ( OB) و یا تست FIT به صورت سالانه میشود. طبیعی است که در افراد پر خطر مانند افرادی که سابقه خانوادگی مثبت دارند، این بررسیهای باید سریعتر صورت بگیرد.
ضمنا بررسیها نشان داده است که آسپرین و گروهی از مسکنهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDS) مانند سلکوکسیب میتواند برای سرطان روده بزرگ اثر محافظتکنندگی داشته باشد، البته هنوز مشخص نیست که دقیقا چه دوزی و برای چه مدتی میتواند بهترین تاثیر را داشته باشد. طبیعتا با توجه به احتمال بروز عوارضی مانند خونریزی گوارشی، مصرف خودسرانه این داروها توصیه نمیشود. بیشتر افراد زمانی متوجه سرطان روده میشوند که خیلی دیر شده است ولی شما میتوانید همین الان با چند سوال ساده، ببینید در معرض خطر هستید یا نه.این غربالگری آنلاین و رایگان است و اطلاعات شما محرمانه می ماند.
همین الان در کمتر از 2 دقیقه غربالگری سرطان روده انجام بده
اگر این مقاله را دوست داشتید، این مطالب را از دست ندهید:
- علائم سرطان روده: با هشدارهای اولیه بدن آشنا شوید. تشخیص زودهنگام، گام اول درمان است.
- غربالگری سرطان روده: با انواع غربالگری سرطان روده و قوانین آن آشنا شوید و سطح خطر خود را بدانید.
- پیشگیری از سرطان روده: با چند تغییر در سبک زندگی، از ابتلا پیشگیری کنید.
- درمان سرطان روده: اگر مبتلا شدید، نگران نباشید. گزینههای درمانی امیدوارکننده وجود دارند.
سوالات متداول درباره سرطان روده
سرطان روده اغلب در سنین بالای 50 سال دیده میشود و بروز آن در سنین کمتر نادر است، مگر اینکه زمینه ارثی وجود داشته باشد.
این بیماری با گروهی از سندرومهای ارثی مرتبط است، به همین دلیل سابقه خانوادگی سرطان روده مهم میباشد، اما نکته مهم این است که در همه افراد لزوما بیماری زمینه ارثی ندارد.
برای پاسخ به این سوال باید میزان پیشرفت بیماری و زمان تشخیص آن را دانست. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، بیماران تا حد زیادی همان عمر طبیعی خود را خواهند داشت، اما پیشرفت زیاد بیماری و تشخیص در مراحل آخر میتواند طول عمر قابل انتظار را تا حد زیادی کاهش بدهد که عمدتا حداقل پنج سال خواهد بود
در مواردی که سرطان کولون پیشرفت زیادی نداشته است، بیماری تا حد زیادی به صورت کامل قابل درمان است، اما در شرایطی که بیماری به بافتهای مختلف تهاجم پیدا کرده است، درمان کامل دشوار میشود.
سرطان روده بزرگ به صورت کلی در مردان شایعتر است.
بله شما می توانید با غربالگری های دوره ای از ابتلا به آن پیشگیری کنید.راحت ترین و بهترین روش، غربالگری آنلاین است.
گروهی از علائم سرطان روده ممکن است در بیماریهایی همچون بواسیر، شقاق، بیماریهای التهابی روده و یا پولیپها دیده شوند.
استرس با بروز بسیاری از بیماریها مرتبط است، اما نمیتوان نقش آن در ایجاد سرطان روده را مستقیم دانست. البته استرس طولانی مدت به همراه سایر عوامل خطر میتواند از طریق تضعیف سیستم ایمنی، شانس بروز بیماری را بیشتر کند.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
