تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
پوست‌ریزی پوست سر علل مختلفی دارد که می‌تواند در کنار آسیب به سلامت یا ظاهر مو، علائمی آزاردهنده مانند خارش در آن ناحیه هم ایجاد کند. معمولا پوست سر درمان کم‌عارضه و نتیجه بخشی دارد، البته به شرط اینکه به درستی تشخیص داده شده و درمان شود. برای بسیاری از افراد درگیر با این مشکل، انتخاب روش درمانی مناسب به یک چالش تبدیل شده است. مطمئنا بهترین راهکار در این شرایط، مراجعه به پزشک و بررسی علل اصلی مرتبط با پوسته سر و ریزش مو است. اما با این حال بهتر است خودتان هم بهتر با مشکلی که دارید، آشنا شوید. حتما در ادامه مطلب همراه ما باشید تا پاسخ پرسش‌های احتمالی خود در مورد پوسته‌ریزی را بگیرید.
پوسته سر نشانه چیست؟
اگر فردی با پوست خشک هستید، احتمالا چندین بار با پوسته پوسته شدن سر خود مواجه شده‌اید. این پوسته‌ها تا حدودی شبیه به شوره سر هستند و امکان دارد با مشاهده آن‌ها در همان ابتدا به فکر استفاده از شامپو و یا محصولات ضد شوره بیافتید. اما پوسته سر،درمان متفاوتی دارد و تا زمانی که به درستی شناسایی نشود، بهبود پیدا نکرده یا اینکه در زمان بسیار طولانی‌تری بهبود می‌یابد.
معمولا بسیاری از افراد به دنبال این هستند که بدانند پوسته پوسته شدن سر، نشانه چیست، چون در این شرایط راحت‌تر می‌توانند برای پیشگیری و درمان آن تصمیم بگیرند. پوسته پوسته شدن سر در قدم اول به ما نشان می‌دهد که تعادل در پوست این ناحیه به هم خورده است. این عدم تعادل می‌تواند در مورد چربی یا رطوبت باشد. در این شرایط دیگر پوست نمی‌تواند مانند سابق، خود را ترمیم کرده و سلول‌های مرده را از بین ببرد. اما چه چیزی باعث این عدم تعادل می‌شود؟ در بخش بعدی بیشتر در این مورد صحبت خواهیم کرد.
علت پوسته شدن کف سر چیست؟
وجود پوسته‌های مختلف لابه‌لای مو، می‌تواند چه از لحاظ ظاهری و چه از لحاظ سلامتی، ناخوشایند باشند. این مشکل می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. اگر به پوست خود اهمیت ندهید و از محصولات نامناسب برای شستشو استفاده کنید، به آن آسیب وارد می‌شود. التهاب ئ خشکی، نتیجه استفاده از شامپو و یا دیگر محصولات مو است که با پوسته سر و ریزش مو خود را نشان می‌دهد. در این موارد، معمولا بیماری شدید نمی‌شود و به صورت خود‌به‌خودی هم بهبود پیدا می‌کند.
اما همیشه علت بیماری به همین سادگی نیست. وجود علائم همراه مانند قرمزی یا التهاب، به ما این هشدار را می‌دهند که احتمالا علت، موضوعی جدی‌تر است. پوسته سر و ریزش مو، می‌توانند نتیجه گروهی از بیماری‌های خودایمنی مانند پسوریازیس باشند که در آن‌ها بدن به صورت اشتباهی، به سلول‌های این ناحیه حمله می‌کند.
حتی بیماری‌های التهابی مانند درماتیت سبورئیک هم می‌توانند به صورت التهاب و پوسته‌ریزی در سر خود را نشان بدهند.
پوسته سر بعد از کراتین
افرادی که به دنبال صاف کردن و درمان خشکی مو با کراتین هستند، ممکن است با مشکل پوسته سر و ریزش مو پس از آن مواجه شوند. این اتفاق معمولا برای افرادی که کراتین انجام می‌دهند قابل پیش‌بینی نیست، چون اغلب به آن‌ها وعده احیای مو بدون عوارض داده می‌شود. فارغ از اینکه پوسته‌ریزی کف سر، زیبایی موی کراتینه و صاف را از بین می‌برد، می‌تواند باعث ایجاد خارش و یا علائم آزاردهنده دیگر هم شود. جالب‌تر اینکه با خارش، خشکی و پوسته‌ریزی تشدید شده و همین موضوع باعث دو چندان شدن نگرانی‌ها، می‌شود.
این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مهم‌ترین عامل، عدم مهارت و استفاده از مواد بی‌کیفیت برای کراتینه کردن مو است. موادی که برای این کار استفاده می‌شوند، عمدتا شیمیایی بوده و باقی ماندن آن‌ها بر روی پوست سر، باعث خشکی و تحریک آن می‌شوند. اگر مواد استفاده شده بی‌کیفیت باشند، پوسته‌ریزی بیشتر هم خواهند شد. اما این مشکل می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. گاهی علی‌رغم مهارت و استفاده از مواد درجه یک برای کراتین مو، پوست سر خشک می‌شود. این مشکل می‌تواند ناشی از عدم توجه و مراقبت درست از پوست سر پس از کراتین باشد. استفاده از سشوار با حرارت زیاد و یا اتو مو برای حالت دادن، خشکی را تشدید کرده و باعث ایجاد پوسته بر روی سر می‌شود.
همچنین شامپو و محصولات مراقبتی که استفاده می‌کنید، می‌توانند هم در ماندگاری کراتین و هم در جایگزین از خشکی نقش داشته باشند. بهترین دارو برای پوسته سر پس از کراتین، محصولات بدون سولفات، انواع ویتامین‌ها و مواد مرطوب‌کننده هستند. اگر به صورت ژنتیکی دارای پوستی خشک هستید و ریسک بیشتری برای پوسته‌ریزی کف سرد دارید، می‌توانید در کنار شامپو از روغن و محصولات مرطوب‌کننده هم استفاده کنید.
پوسته شدن سر بعد از کاشت مو
معمولا بسیاری از افرادی که کاشت مو انجام می‌دهند، به فاصله چند روز از آن، دچار پوسته‌ریزی کف سر می‌شوند که در بیشتر مواقع، یک عارضه طبیعی بوده و به مرور برطرف می‌شود. البته از آن‌جایی که پوسته سر و ریزش مو به هم مرتبط هستند، این اتفاق می‌تواند نگرانی‌های زیادی ایجاد کند. در طول کاشت، برش‌های مختلفی برای برداشت فولیکول و همچنین پیوند آن‌ها ایجاد می‌شود. همین برش‌ها باعث تحریک پوست و گاها التهاب در آن ناحیه هم می‌شود. با گذشت و همزمان با ترمیم این زخم‌ها، پوسته‌ریزی اتفاق خواهد افتاد که به مرور از بین خواهد رفت. البته نحوه مراقبت و رعایت نکات توصیه شده توسط فرد می‌تواند طول این زمان را تغییر بدهد.
در گروهی از افراد، پوسته‌ریزی می‌تواند ناشی از حساسیت به داروها و محلول‌های موضعی استفاده شده پس از کاشت، باشد. اغلب محلول‌های مختلف خصوصا انواع بر پایه الکل، خشکی پوست را تشدید می‌کنند که همین تغییر، در ایجاد پوسته‌های مختلف تاثیر دارد.
البته همانند یک یک فرد عادی، پوست کف سر کاشته شده هم می‌تواند تحت تاثیر عوامل محیطی مانند آب و هوا و یا سبک زندگی قرار بگیرد. عدم مصرف کافی آب، رژیم ناسالم و استفاده از شامپو و محصول مراقبتی اشتباه، در این مشکل دخیل بوده و می‌توانند آن را بدتر کنند. در این شرایط، پوسته سر درمان مراقبتی خواهد داشت. به فرد توصیه می‌شود در صورت حساسیت به محلول‌های موضعی، محصولات دیگری را جایگزین کند.
استفاده از محصولات مرطوب‌کننده و شامپوهای بدون سولفات هم، می‌توانند زخم و خشکی ایجاد شده را زودتر درمان کنند. ضمنا افرادی که کاشت مو انجام می‌دهند، با مصرف کافی مایعات و استفاده از رژیم غذایی مناسب هم می‌توانند این روند را سریع‌تر کنند.
پوسته شدن سر در بارداری
از علائمی که ممکن است در بارداری به خصوص در سه ماه سوم مشاهده بشود، مشکلات پوستی به شکل خشکی یا افزایش چربی است. با خشک شدن پوست و ادامه آن، پوسته‌ریزی کف سر شروع می‌شود که به همراه آن می‌تواند خارش و در مواردی حتی ریزش مو هم دیده شود.
پوسته سر درمان نسبتا محدود‌تری در بارداری دارد، چون مصرف گروهی از داروها به دلیل احتمال آسیب به جنین در این دوران ممنوع است. تغییراتی که به صورت طبیعی به دنبال بارداری رخ می‌دهند، می‌توانند ریسک ایجاد خشکی پوست را بیشتر کنند. تغییرات هورمونی، افزایش استرس در اواخر زایمان، استفاده از رژیم‌های نامناسب و در مواردی دیابت، مشکلات تیروئیدی و اگزما از عواملی هستند که با پوسته سر و ریزش مو در بارداری مرتبط می‌باشند.
در مواردی که بیماری زمینه‌ای علت خشکی باشد، پزشک درمان دارویی مناسب را توصیه می‌کند، اما این حالت چندان شایع نیست. عمده علت خشکی پوست در این دوران مربوط به سبک زندگی یا عدم مصرف کافی مایعات است. معمولا در اولین قدم به مادران باردار توصیه می‌شود که میوه، سبزیجات، مغزها و گوشت ماهی را در رژیم غذایی خود بگنجانند و به مقدار کافی مایعات مصرف کنند.
در قدم بعدی می‌توان برای درمان پوسته سر و ریزش مو، به سراغ استفاده از شامپو، محصولات مرطوب‌کننده و کرم‌های ترمیم‌کننده پوست رفت. البته باید توجه داشته باشید که در استفاده از این محصولات خودسرانه عمل نکنید، چون ممکن است گروهی از آن‌ها عوارضی برای جنین ایجاد کنند. با مشورت با پزشک می‌توانید محصولات مناسبی برای افزایش رطوبت پوست سر خود، پیدا کنید.
علت پوسته سر در کودکان و نوزادان
پوسته‌ریزی فقط مختص به افراد بزرگسال نیست. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلف، در کودکان و حتی نوزادان هم ایجاد شود. مشاهده پوسته‌های ریز که بیشتر در اوایل تولد ایجاد می‌شوند، می‌تواند نگرانی‌های زیادی را برای والدین ایجاد کند. اما این مشکل اغلب جدی نبوده و حتی در مواردی بدون درمان هم، بهبود پیدا می‌کند. معمولا اوضاع زمانی نگران‌کننده می‌شود که این شرایط برای چندین هفته ادامه پیدا کند. اغلب پوسته سر درمان متفاوتی در نوزادان و یا کودکان دارد، چون در این سنین هر دارویی مجاز نیست.
همانند بزرگسالان، خشکی پوست از علل اصلی ایجاد پوسته سر در نوزادان و کودکان است. پوست در این سنین حساس‌تر از سنین دیگر است و به همین دلیل به راحتی در اثر استفاده از شامپوی نامناسب و شستشوی زیاد آسیب می‌بیند. این مشکل خصوصا در کودکانی که به صورت ژنتیکی پوست خشک دارند، بیشتر هم بروز می‌کند. در این موارد، پوسته‌ریزی درمان خاصی نیاز ندارد و به والدین توصیه می‌شود محصولات و الگوی مناسب را جایگزین کنند
اما گاهی علت ایجاد پوسته در سر نوزاد، جدی‌تر بوده و ناشی از بیماری پوستی به نام اگزما است. در این حالت، علاوه بر پوسته‌ریزی، شاهد التهاب، ترشح، قرمزی و خارش هم در ناحیه سر باشیم. علائمی که در حالت قبلی به ندرت ایجاد می‌شوند. این علائم ممکن است محدود به سر نبوده و در نقاط دیگری از بدن هم دیده شود. اگزما نیاز به بررسی پزشک و درمان‌های مناسب دارد، در غیر این صورت می‌تواند عوارض جدی‌تر از خشکی پوست ایجاد کند. بهتر است از هر گونه اقدام خودسرانه در این باره خودداری کنید و با دیدن علائم گفته شده، به پزشک مراجعه کنید.
راه تشخیص پوسته سر از شوره سر چیست؟
در نگاه اول و به صورت ظاهری، ممکن است پوسته سر و شوره علائم مشترک زیادی داشته باشند، اما این دو مشکل علل و درمان متفاوتی دارند و به همین دلیل نیاز است که از یکدیگر تفکیک شوند. در هر دو حالت، پوسته‌های مختلفی بر روی سر مشاهده می‌شود که این پوسته‌ها با بررسی‌های دقیق‌تر، در موارد مختلفی متفاوت هستند.
معمولا اولین قدم برای تشخیص، بررسی شرح حال بیمار است. سبک زندگی و نحوه مراقبت بیمار از مو به همراه محصولاتی که برای شستشو استفاده می‌کند، می‌توانند مهم باشند. در مواردی که شرح حال به نفع خشکی پوست است، احتمال پوسته سر تقویت می‌شود. در مرحله بعد، نوبت به معاینه و بررسی پوست سر می‌رسد. معمولا در این مرحله، مهم‌ترین علائم برای تشخیص مشکل بیمار، مشاهده می‌شود. فرق پوسته سر با شوره بیشتر در وضعیت کف سر و ضایعاتی است که ایجاد می‌کنند. در ادامه این تفاوت‌ها دقیق‌تر بررسی می‌شوند.
| پوسته سر | شوره |
|---|---|
| پوسته های کوچک و سفید رنگ | پوسته های بزرگ و زرد رنگ |
| خشکی پوست که در نقاط دیگر بدن هم ممکن است دیده شود | پوست چرب به خصوص در ناحیه سر |
| می‌تواند با علائمی مانند خارش و یا التهاب، قرمزی و تحریک پذیری همراه باشد | معمولا خارش تنها علامت آن است |
در کنار علائم گفته شده، ممکن است پزشک بسته به شرایط بیمار درخواست آزمایش برای بررسی ویتامین‌ها و وضعیت کبد و تیروئید بیمار هم بکند، چون این موارد می‌توانند در تشدید پوسته‌ریزی نقش داشته باشند. در نهایت پزشک بر اساس مجموع موارد گفته شده، به تشخیص نهایی خواهد رسید.
چگونه پوسته سر را از بین ببریم؟
پوسته سر درمان‌های مختلفی دارد و تلاش می‌شود تا برای هر بیمار، درمانی انتخاب شود که بهترین نتیجه را داشته باشد. بدون شناسایی علل و تشخیص دقیق بیماری، موارد گفته شده امکان‌پذیر نمی‌شوند. همان‌طور که گفته شد، پوسته‌ریزی سر دلایل زیادی دارد که باید با یک تشخیص دقیق، رد شوند. این کار تنها از عهده پزشک بر‌خواهد آمد. به همین دلیل بهتر است حتما در صورت مشاهده پوسته‌ریزی، به پزشک مراجعه کنید. البته ما هم در این بخش درمان‌های موجود را بررسی خواهیم کرد تا آشنایی بیشتری با روند آن، پیدا کنید.
معمولا بیشتر افراد به دنبال انتخاب بهترین دارو برای پوسته سر هستند، در حالی که این مشکل اغلب با اصلاح سبک زندگی و مراقبت از پوست، بهبود پیدا خواهد کرد. البته برای مواردی که پوسته‌ریزی با یک بیماری پوستی همراه است، درمان دارویی ضرورت پیدا می‌کند. این درمان می‌تواند شامل داروهای ضد قارچ و یا ضد التهاب باشند. گاهی نیاز به استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی، برای بهبود خارش یا قرمزی هم است.
به افرادی که دارای این مشکل هستند، در قدم اول توصیه می‌شود که استرس را کنار بگذارند و در رژیم غذایی خود، به موادی همچون مغزها، میوه‌ها، سبزیجات و به طور کلی انواع ویتامین‌های مورد نیاز بدن، توجه کنند. در قدم بعدی، استفاده از شامپو و در صورت نیاز محصولات مراقبتی مناسب توصیه می‌شود. این درمان برای هر فردی، شخصی و براساس ویژگی‌های پوستی آن فرد، تعیین می‌گردد. بیشتر بیماران با رعایت این نکات، بهبود پیدا می‌کنند، اما او. همچنان علائم ادامه پیدا کرد، باید برای بررسی‌های تخصصی‌تر به متخصص پوست و مو مراجعه کرد.
چه شامپویی برای پوسته سر خوبه؟
استفاده از شامپوی نامناسب، می‌تواند خشکی پوست را خصوصا در افرادی که دارای زمینه مناسب هستند، بیشتر کند. با تشدید خشکی، پوسته‌ریزی کف سر هم بیشتر می‌شود، از این‌رو مهم است که برای شستشو موی خود از چه محصولی استفاده می‌کنید. علاوه بر این، انتخاب بهترین شامپو برای رفغ پوسته سر می‌تواند بخشی از درمان این مشکل هم باشد. پزشکان لزوما انتخاب یکسانی برای همه بیماران ندارند.
شرایط و شدت پوسته‌ریزی در افراد در کنار علت اصلی از عواملی هستند که گزینه‌های مناسب را برای ما مشخص می‌کنند. برای بسیاری از افراد، انتخاب شامپوی مناسب به یک چالش مهم تبدیل شده است. همان‌طور که اشاره شد، انتخاب برای هر فردی می‌تواند متفاوت باشد، به همین دلیل همیشه محصولی که برای اطرافیان شما مناسب بوده، نمی‌تواند برای شما هم کارآیی خوبی داشته باشد.
بهتر است به جای اینکه دنبال برند خاصی باشید، نوع و ویژگی‌های مورد نیاز را بشناسید.
با توجه به خشکی و حساس شدن پوست سر، بهتر است گزینه‌ای را مد نظر قرار دهید که مواد شیمیایی کمتری داشته باشد. به همین منظور باید ترکیبات شامپو را بررسی کرده و از خرید محصولاتی که حاوی سولفات، پارابن و سیلیکون است، خودداری کنید. شامپوهای حاوی این مواد، بیشتر برای پوست‌های چرب توصیه می‌شوند و به همین‌دلیل استفاده از آن‌ها تنها خشکی و وضعیت پوست شما را بدتر می‌کند.
در عوض، محصولاتی که حاوی آلوئه‌ورا، روغن نارگیل و گلیسرین هستند، گزینه‌ای بهتر می‌باشند. چون این شامپوها رطوبت از دست رفته را به پوست سر باز می‌گردانند. این ویژگی خصوصا در مواردی که علت اصلی پوسته‌ریزی خشکی سر است، بسیار کمک‌کننده خواهد بود. در مواردی ممکن است نیاز به شامپوهای ضد شوره هم داشته باشید که در این میان، معمولا محصولات حاوی کتوکونازول، سلنیم سولفید و زینک پیریتیون توصیه می‌شوند.
زمانی که صحبت از انتخاب بهترین شامپو برای رفع پوسته سر می‌شود، بیشتر افراد به دنبال معرفی اسم و یا برند خاصی می‌روند اما این کار را توجه به تنوع محصولات مراقبتی، بسیار دشوار است.
بهتر است حداقل یکبار با پزشک خود در مورد انتخاب شامپوی مناسب صحبت کنید. در این شرایط راحت‌تر و با اطمینان بیشتر می‌توانید گزینه مورد نیاز خود را انتخاب کنید.
نقش اسکراب کف سر در بطرف کردن شوره و پوسته سر چیست؟
کراتین، استفاده از شامپو و محصولات مراقبتی نامناسب، می‌توانند به پوست سر آسیب بزنند و با ایجاد لایه‌ای، باعث مسدود‌سازی منافذ شوند. در این شرایط احتمال خشکی و عدم رطوبت‌رسانی به پوست بیشتر می‌شود. همچنین این موضوع می‌تواند باعث تجمع چربی در افرادی شود که به طور معمول دارای پوستی چرب هستند. پیامد همه این تغییرات، پوسته‌ریزی یا ایجاد شوره است.
در بخش‌های قبلی در مورد فرق پوسته سر با شوره صحبت کردیم. این دو مشکل هر چند که در علائم تفاوت دارند، اما می‌توانند نتیجه یک علت مشترک یعنی عدم مراقبت درست از پوست سر هم باشند. پوست از بخش‌های بسیار حساس در بدن است که نیاز به مراقبت‌های بیشتری هم دارد. نباید برای انجام این مراقبت‌ها، منتظر پوسته‌ریزی، شوره یا مشکلات دیگر بود. اسکراب یکی از این محصولات است که به عنوان لایه‌بردار عمل می‌کند. این لایه‌برداری، باعث باز شدن منافذ و پاکسازی پوست سر از مواد تجمع یافته می‌شود.
در فردی که دارای شوره است، با لایه‌برداری و کاهش چربی پوست، میزان شوره کاهش پیدا می‌کند. علاوه براین، معمولا در ترکیب اسکراب‌ها، از مواد مرطوب‌کننده طبیعی مانند برخی از روغن‌ها هم استفاده می‌شود. این مواد، باعث برقراری تعادل و تنظیم رطوبت پوست سر هم می‌شوند. از این‌رو پوست سر، کمتر دچار خشکی شده و شوره می‌شود. بنابراین، بهترین دارو برای پوسته سر در افرادی که زیاد به مراقبت پوست اهمیت نمی‌دهند، می‌تواند اسکراب باشد.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
