تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
به طور کلی در پیوند کبدی ، کبد بیمار را با یک کبد سالم جایگزین می نمایند. پیوند کبدی می تواند از طرف یک اهدا کننده فوت شده یا در قید حیات ولی با شرایط پزشکی و قانونی مشخص باشد. پزشکان تعیین می کنند که آیا پیوند کبد می تواند علائم و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد یا خیر. همچنین سلامت کلی شما را ارزیابی می کنند تا ببینند آیا شما کاندید خوبی برای فرآیند پیوند هستید؟ به نظر شما مراقبت های پس از پیوند کبد برای یک فرد پس از این عمل دشوار چه خواهد بود؟ چه رژیم غذایی به بدن بیمار برای بهبودی سریعتر کمک خواهند نمود؟ اگر شما نیز در مورد این بیماری و چگونگی مراقبت های پس از آن پرسشی دارید، حتما این مطلب را دنبال نمایید.
پیوند کبد چیست؟
پیوند کبد، جراحی برای برداشتن کبد بیمار یا آسیب دیده و جایگزینی آن با کبد سالم از فرد دیگری است. اگر کبد شما از کار بیفتد (که نارسایی کبد) نامیده می شود، عمل پیوند کبد می تواند زندگی شما را نجات دهد. اکثر کبدهای پیوندی از سمت افرادی اهدا می شود که به تازگی فوت شده اند.
در طول پیوند، جراحان کبد بیمار یا آسیب دیده شما را برمی دارند و آن را با کبد اهداکننده جایگزین می کنند. بزرگسالان معمولاً کل کبد را از یک اهداکننده متوفی دریافت می کنند. با این حال، جراحان ممکن است کبد را به دو قسمت تقسیم کنند. قسمت بزرگتر به یک بزرگسال و قسمت کوچکتر به بزرگسال یا کودک دیگری برسد.
پیوند کبد برای چه کسانی مناسب است؟
پیوند کبد برای بیمارانی که دچار کلانژیت ناشی از هپاتیت (التهاب مجاری صفراوی) و یا کبد چرب هستند، مناسب است. در ادامه به جزئیات این بیماری ها اشاره شده است.
- شایع‌ترین دلیل پیوند کبد، کلانژیت ناشی از هپاتیت C مزمن است.
- بیماران دارای کبد چرب: این بیماری بیماری ناشی از تجمع چربی در کبد و در نتیجه التهاب و آسیب به سلول های کبدی است.
- ژنتیک: برخی از شرایط ژنتیکی از جمله بیماری ویلسون که در آن سطوح خطرناک مس در کبد تجمع می یابد و هموکروماتوز که در آن آهن در کبد تجمع می یابد.
- بیماری های مجاری صفراوی: مجاری صفراوی ، لوله هایی هستند که صفرا مایع گوارشی ساخته شده در کبد را به روده کوچک منتقل می کنند. این بیماری ها شامل کلانژیت صفراوی اولیه، کلانژیت اسکلروزان اولیه و آترزی صفراوی است. در آترزی صفراوی، مجاری صفراوی ناقص تولید شده اند و شایع ترین علت نارسایی کبد و پیوند در کودکان است.
اقدامات قبل از پیوند کبد چیست؟
ارجاع توسط پزشک شما به یک مرکز پیوند اولین قدم است، جایی که تیمی از متخصصان از رشته‌های مختلف شما را ارزیابی می‌کنند تا مشخص کنند که آیا شما کاندید مناسبی هستید یا خیر. تیم پیوند معمولاً از اعضای زیر تشکیل می شود:
- متخصص بیهوشی
- فوق تخصص پیوند کبد
- جراح عمومی
- اعضای تیم هماهنگ کننده پیوند
- پرستاران تخصصی
- دستیاران اتاق عمل
مرحله 1: مشاوره با تیم مراقبت های بهداشتی خود
قبل از هر چیز دیگری، بسیار مهم است که با تیم پزشکان خود مشورت کنید. مشاوره با بهترین جراح پیوند کبد می تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا پیوند برای شرایط شما روش مناسبی است . آنها عواملی مانند سلامت کلی شما، وضعیت کبد و اینکه آیا پیوند بهترین اقدام است را در نظر خواهند گرفت.
مرحله 2: سیستم پشتیبانی و حمایتی خود را ارزیابی کنید
پیوند کبد کاری نیست که شما به تنهایی آن را انجام دهید. خانواده، دوستان یا مراقبی که می تواند در طول این فرآیند در کنار شما باشد، بسیار در این دوره کمک حال شما خواهند بود. داشتن یک شبکه پشتیبانی قوی به ویژه در طول دوره بهبودی، حیاتی است.
مرحله 3: برنامه ریزی مالی و پوشش بیمه
پول می تواند منبع اصلی استرس در طول یک بحران سلامتی باشد. بیمه نامه خود را بررسی کنید تا ببینید کدام بخش از عمل پیوند کبد تحت پوشش بیمه شما است. این کار شامل ارزیابی های قبل از پیوند، جراحی و مراقبت های پس از پیوند می شود. برای کاهش بیشتر بار مالی، هر برنامه یا منابعی را که کمک مالی می کند، بررسی کنید.
مرحله 4: اصلاح سبک زندگی
ایجاد تغییرات در شیوه زندگی می تواند به روند موفقیت پیوند کبدی کمک کند. ترک سیگار و حفظ یک رژیم غذایی سالم می تواند تأثیر مثبتی بر سلامت کلی شما داشته باشد.
مرحله 5: آزمایش کامل قبل از پیوند
قبل از پیوند کبد، یک سری آزمایش برای ارزیابی سلامت و سازگاری شما انجام می شود. این آزمایش ها شامل آزمایش خون، اسکن تصویربرداری و سایر ارزیابی ها است. تکمیل این آزمایشات در تعیین واجد شرایط بودن شما برای پیوند و اطمینان از بهترین تطابق ممکن بین شما و کبد اهداکننده بسیار مهم است.
جراحی پیوند کبد چگونه انجام می شود؟
در ابتدا به طور کلی اهدا کننده ابتدا به اتاق عمل برده می شود و تحت بیهوشی قرار می گیرد. نوع و اندازه برش ایجاد شده به نوع پیوند کبدی که باید برداشته شود، بستگی دارد. کبد برای آماده سازی برای پیوند به بدن بیمار تقسیم می شود. اهدا کننده برای بهبودی به ICU منتقل می شود.
پس از اینکه اهدا کننده به سلامت در اتاق عمل به خواب رفت و جراحی شروع شد، بیمار به اتاق عمل برده می شود و تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. کبد قدیمی بیمار به طور کامل برداشته می شود و کبد برای پیوند آماده می شود. در نهایت کبد اهدا کننده به اتاق بیمار آورده شده و پیوند داده می شود.
اگر پیوند کبد انجام نشود، چه اتفاقی می افتد؟
پیوند کبد یک روش پیچیده است که ممکن است به سرعت یا حتی چندین سال بعد عوارض داشته باشد .سیستم ایمنی بدن شما چیزهایی را که به بدن شما حمله می کنند از بین می برد ولی نمی تواند تفاوت بین کبد پیوندی شما و مهاجمان را مثل ویروس ها و باکتری ها تشخیص دهد.
حدود 8500 نفر در سال پیوند کبد دریافت می کنند. هر سال حدود 12500 نفر به لیست انتظار اهداکنندگان اضافه می شوند. تقریباً تمام (95٪) پیوندهای کبد، کبدهای کامل از اهداکنندگان فوت شده است. با این حال، پیوند کبد از فرد زنده در حال افزایش است.
حداقل شرایط لازم برای واجد شرایط بودن پیوند کبد عبارتند از:
- وجود علائم بالینی نارسایی کبد یا سرطان
- سلامت جسمانی کامل و آمادگی بدن برای جراحی
- خطر سوء مصرف الکل یا مواد مخدر در آینده نداشته باشد
در تعیین این موارد چیزهای زیادی دخیل است. تیم درمانی، سلامت جسمی و روانی شما و هر گونه سابقه وابستگی شیمیایی را به طور کامل ارزیابی می کنند. اگر شرایط مخربی دارید، همان ابتدا باید درمان شوید و با پزشک در مورد اینکه پیوند کبد برای شما مناسب است یا خیر صحبت نمایید.
مراقبت هایی پس از پیوند کبد:
اولین قدم برای بهبودی ، از خانه شروع می شود. هنگامی که بیمار پس از پیوند کبد به خانه برمی گردد.
- بیمار باید در سه ماه اول بعد از رفتن به مکان های شلوغ از ماسک استفاده کند.
- بعد از جراحی، بیمار بی اشتهایی خواهد داشت که نشانه خوبی است. رژیم غذایی بیمار باید سرشار از پروتئین باشد. آب آشامیدنی باید سالم و تصفیه شده باشد. از خوردن غذای خام و سالاد باید اجتناب شود.
- مراقبت های پس از جراحی در بهینه سازی نتایج طولانی مدت مهم است. بنابراین، مهم است که بیمار پیوند کبدی به طور منظم چکاپ شود . باید در نظر گرفت پس از جراحی، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر افزایش می یابد چون تمایل به افزایش وزن، دیابت و فشار خون بالا وجود دارد.
- داروها برای روند بهبودی ضروری هستند و هرگز نباید از داروهای تجویز شده توسط پزشک صرف نظر کرد. ضروری است که خانواده بیماران نیز با داروهای تجویز شده آشنا شوند و اطمینان حاصل کنند که بیمار از داروهای تجویز شده پزشک پیروی می کند.
- ورزش منظم نیز به افرادی که پیوند کبدی انجام داده اند، توصیه می شود. با این حال، بیماران نباید وزنه های سنگین (بیش از 5 کیلوگرم) را به مدت سه ماه از گذشتن پیوند کبد، بلند نمایند و ورزش هایی مانند شنا نیز باید برای چند ماه پرهیز گردد . تنفس عمیق همچنین می تواند به گشاد شدن ریه ها و سرفه کردن خلط کمک کند. بیماران می توانند برای بهینه سازی برنامه ورزشی با فیزیوتراپیست ها مشورت نمایند.
رژیم غذایی مناسب بعد از پیوند کبد:
تغذیه صحیح بخش مهمی از روند بهبودی شما است و یک رژیم غذایی سالم و متعادل به شما کمک می کند تا دوباره روی پای خود بنشینید.
رژیم غذایی شما باید شامل موارد زیر باشد:
- میوه ها
- سبزیجات
- غلات و نان های سبوس دار
- شیر و لبنیات کم چرب یا سایر منابع کلسیم
- گوشت بدون چربی، ماهی، مرغ یا سایر منابع پروتئین
توصیه های بیشتر:
- از مصرف میان وعده های شیرین مانند کیک و بیسکویت بین وعده های غذایی خودداری کنید. اگر احساس گرسنگی می کنید، مقداری میوه یا سبزیجات (کم کالری) بخورید.
- سعی کنید هر روز حدود 2 لیتر مایعات بنوشید. مایعات برای کلیه شما مفید است و به حذف مواد زائد از بدن شما کمک می کند.
- میوه های تازه را همیشه بشویید و پوست بگیرید
- سبزیجاتی که در خاک رشد می کنند، مانند سیب زمینی، همیشه باید پوست گرفته و در آب جوش پخته شوند. پختن سبزیجات در زودپز راه خوبی برای حفظ ویتامین آنها است. سبزیجات خام مانند کاهو نخورید.
- پنیر تهیه شده از شیر غیر پاستوریزه را نخورید و از پنیرهای کپک زده اجتناب کنید.
- فقط مقدار کمی از لبنیات را در یک زمان بخرید تا بتوانید آنها را تا زمانی که هنوز تازه هستند بخورید.
سخن پایانی:
کبد شما بزرگترین عضو بدن شماست و به شما در هضم غذا، ذخیره انرژی و حذف سموم کمک می کند. شما نمی توانید بدون کبدی که درست کار می کند، زندگی کنید. اگر کبد شما از کار بیفتد، ممکن است پزشک شما را در لیست انتظار پیوند کبد قرار دهد. پزشکان زمانی عمل پیوند کبد را انجام می دهند که بیماران با درمان های دیگر قادر به ادامه زندگی نباشند. قرارگرفتن در لیست انتظار پیوند کبد، اولین قدم برای پیوند است اما چالش های قانونی و مالی زیادی پیش روی شما هستند تا بتوانید به مقصود خود برسید.
سوالات متداول در مورد پیوند کبد:
بله، پیوند کبد در بارداری امکان پذیر است ولی خطراتی را نیز به همراه دارد. مدیریت و مراقبت های چند جانبه برای بدست آوردن نتایج خوب، ضروری است.
پیوند کبد در دیابت برای بیماران امری شایع است. تنها نیاز است که به توصیه پزشک خود توجه نمایند.
تا 9 نفر از 100 بیمار که پیوند کبد انجام می دهند ممکن است به پیوند بار دوم نیاز داشته باشند (که به عنوان پیوند مجدد شناخته می شود). پیوند کبدی اغلب در نتیجه عود بیماری، عوارض ناشی از اولین پیوند یا بدتر شدن عملکرد کبد است.
میانگین انتظار برای پیوند کبد حداقل 5 ماه است. برخی از بیماران بسیار بیشتر از حد متوسط صبر می کنند، برخی دیگر زمان کوتاه تری منتظر می مانند. فعالیت لیست انتظار پیوند کبد بر اساس گروه خونی، اندازه بدن و وضعیت پزشکی بیماران است.
است و رد عمل پیوند کبد کاهش یافته است. همانطور که جراحان و محققان تکنیک های پیوند پیشرفته تری را کشف می نمایند، امید به زندگی پیوند کبد افزایش می یابد.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
