تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک (Eosinophilic Esophagitis) یا (EoE) یک بیماری مزمن التهابی می‌باشد که در آن ائوزینوفیل‌ها که نوعی گلبول سفید هستند در دیواره مری رسوب کرده و باعث التهاب و آسیب بافت مری می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات بلع، درد در ناحیه قفسه سینه، سوزش سردل، تهوع و یک سری علائم دیگر شود. علت بروز این بیماری هنوز به طور کامل شناسایی نشده است اما عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. شیوع این بیماری در چند دهه اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است و ممکن است در هر سنی رخ دهد. در ادامه به بررسی کامل این بیماری پرداخته‌ایم تا با شناخت و مدیریت صحیح آن کیفیت زندگی خود را افزایش دهید.
چه عواملی موجب بروز التهاب مری می‌شوند؟
گرچه علت این بیماری کاملا شناخته نشده اما به طور کلی التهاب مری در نتیجه عواملی ایجاد می‌شود که در ادامه ذکر می‌کنیم. ۱) ژنتیک: یک زمینه پرقدرت برای ایجاد بیماری، ژنتیک می‌باشد. سابقه داشتن التهاب مری ائوزینوفیلیک یا سابقه وجود بیماری‌های آلرژیک در افراد خانواده، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
۲) عوامل محیطی: یکی دیگر از مواردی که ممکن است باعث ایجاد بیماری شود عوامل محیطی می‌باشد. تماس با آلرژن‌هایی همچون گرده گیاهان یا گرد و غبار در هوا احتمالا در ایجاد بیماری نقش دارد.
۳) حساسیت غذایی: حساس بودن به برخی مواد غذایی مثل شیر، تخم مرغ، ماهی، گندم، سویا، بادام زمینی و مواردی از این قبیل می‌تواند باعث التهاب مری شده و منجر به بیماری شود.
۴) بیماری‌های آلرژیک: افرادی که دارای بیماری‌های ازدیاد حساسیتی همچون رینیت آلرژیک، آسم و اگزما هستند در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می‌باشند.
۵) بروز عفونت‌ها: ایجاد برخی از عفونت‌ها می‌تواند باعث التهاب مری شود و به سبب آن بیماری ایجاد شود که این علت نادر است.
۶) مشکلات حرکتی مری: اختلالات حرکتی مری که باعث سختی در بلع غذا می‌شود، می‌تواند با تجمع ائوزینوفیل‌ها باعث بروز علائم بیماری شود.
در پزشکی تشخیص بیماری‌ها با ترتیب مراحلی پیش می‌رود. در التهاب مری ائوزینوفیلیک نیز ارزیابی‌هایی برای تشخیص بیماری وجود دارد که در ادامه به طور کامل شرح می‌دهیم.
۱) معاینات بالینی: در ابتدا پزشک با گرفتن شرح حال از بیمار مواردی مثل تاریخچه پزشکی و سابقه بیماری‌ها را بررسی می‌کند. سپس با توجه به علائمی همچون اختلالات بلع، درد قفسه سینه، حس ماندن غذا در مری و مواردی از این قبیل به بررسی بیشتر، می‌پردازد.
۲) آندوسکوپی: آندوسکوپ لوله‌ای انعطاف پذیر و دارای دوربین بر سر آن است که پزشک با وارد کردن آن از راه دهان، درون مری را مشاهده کرده و از آن نمونه برداری می‌کند.
۳) نمونه برداری: بیوپسی یا همان نمونه برداری توسط آندوسکوپی انجام شده که در آن تکه‌هایی از بافت مری برداشته و در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ بررسی می‌شوند. وجود سلول‌های ائوزینوفیل در بافت برداشته شده نشان دهنده ازوفاژیت ائوزینوفیلیک می‌باشد.
۴) آزمایشات مخصوص آلرژی: ممکن است پزشک یک سری آزمایشات از خون یا پوست با هدف شناسایی حساسیت به مواد آلرژن یا برخی غذاها، درخواست کند.
۵) تصویربرداری‌ها: در مواردی ممکن است پزشک درخواست تصویربرداری توسط اشعه ایکس یا ام‌آر‌‌آی درخواست کند که برای ارزیابی بیشتر آن ناحیه کمک می‌کند.
۶) انجام تست بلع: در برخی موارد ممکن است نیاز به انجام تست بلع باشد که برای بررسی نحوه و مسیر عبور غذا انجام می‌شود.
درمان التهاب مری ائوزینوفیلیک
پس از تشخیص بیماری به سراغ درمان می‌رویم تا عوارض را کاهش داده و کیفیت زندگی را افزایش دهیم. درمان التهاب مری شامل چندین رویکرد است که با توجه به شرایط فرد و شدت بیماری متفاوت می‌باشد. در ادامه درمان را به طور کامل شرح می‌دهیم.
۱) داشتن رژیم غذایی مناسب: در این روش پزشک به شناسایی و حذف مواد غذایی محرک یا حساسیت‌زا می‌پردازد. همچنین ممکن است برای شناسایی بهتر این غذاها یک رژیمی به نام حذف(elimination diet)را به بیمار توصیه کند تا غذاهایی که باعث التهاب مری می‌شوند، شناسایی شوند.
۲) درمان دارویی: به طور کلی دوری از آلرژن‌ها و مواد غذایی حساسیت زا تاثیر بیشتری در عدم بروز بیماری دارد. درمان دارویی در این بیماری بیشتر باعث کنترل علائم و کاهش عوارض می‌شود. دارو‌های موثر در ادامه ذکر می‌شود.
الف) کورتیکواستروئیدها: این دسته از داروها موجب سرکوب سیستم ایمنی شده و به سبب آن کاهش التهاب را باعث می‌شوند. اشکال مختلفی مثل قرص‌ها و اسپری‌های استنشاقی در این بیماری کاربرد دارند.
ب) مهارکننده‌های پمپ پروتونی یا PPIs: این داروها با مکانسیم خاصی باعث کاهش ترشح اسید معده می‌شوند که با تشخیص پزشک ممکن است برای عده‌ای از بیماران کاربرد داشته باشند.
ج) آنتی هیستامین‌ها: از این داروها که در جامعه به عنوان ضدحساسیت شناخته می‌شوند در این بیماری نیز برای کاهش واکنش‌های ازدیاد حساسیت که دلیل اصلی بیماری می‌باشد می‌توان استفاده کرد. و پزشک با تشخیص خود ممکن است این دارو را نیز تجویز کند.
د) دارو‌های بیولوژیک: درصورت ایجاد فرم‌های شدیدتر بیماری که به دارو‌های بالا جواب ندهد می‌توان از این دسته داروها استفاده کرد که با قدرت بیشتری سیستم ایمنی را مهار کرده و به سبب آن التهاب را کاهش می‌دهند.
۳) آندوسکوپی درمانی: درصورت بروز تنگی در مری به دلیل افزایش التهاب، پزشک با استفاده از آندوسکوپی وارد مری شده و اقدام به گشاد کردن آن می‌کند تا این مشکل رفع شود.
۴) پیگیری و مراجعه منظم به پزشک: بعد از شروع درمان، بیمار باید طی دوره‌هایی که پزشک تعیین می‌کند برای معاینه و ارزیابی بیماری مراجعه کند تا روند بهبودی دچار اختلال نشود.
درصورت نیاز به یافتن بهترین پزشکان در حوزه این بیماری یا داشتن ابهام در درمان، با مشاورین ما در تماس باشید.
رژیم غذایی مناسب ازوفاژیت ائوزینوفیلیک(التهاب مری)
همانطور که در قسمت درمان نیز ذکر شد می‌توان گفت رعایت رژیم غذایی درمان پایه این بیمای می‌باشد. درصورت داشتن رژیم غذایی مناسب التهاب در این بیماران کاهش یافته و به تبع آن علائم نیز از بین می‌رود. در ادامه به نکاتی می‌پردازیم که با توجه به آنها می‌توانید تا حدود زیادی بیماری خود را کنترل کنید.
۱) شناسایی غذاهای محرک و حذف آنها: این مورد را برای راحتی در فهم شما به دو قسمت تقسیم کرده‌ایم:
الف) آلرژی‌ها: هرفردی در زندگی خود به مرور زمان متوجه برخی حساسیت‌ها به مواد غذایی می‌شود. شناسایی این مواد غذایی که باعث واکنش‌های ازدیاد حساسیت می‌شوند کمک زیادی در کنترل بیماری می‌کند. از جمله آنها که بیشتر باعث آلرژی می‌شوند می‌توان به لبنیات، تخم مرغ، گندم، بادام زمینی، سویا و مواردی از این قبیل اشاره کرد. با شناسایی این مواد و حذف آنها از رژیم غذایی، بیماری تا حد زیادی کنترل می‌شود.
ب) رژیم غذایی حذف: در این روش پزشک برای شناسایی اینکه به چه رژیم غذایی حساسیت دارید ممکن است طبق برنامه‌ای اقدام به حذف برخی مواد غذایی کند و سپس به مرور آنها را دوباره به برنامه غذایی برگرداند تا به این ترتیب متوجه شود که شما به کدام یک از مواد غذایی حساسیت دارید تا آنها را به کلی از وعده‌های خود حذف کنید. با این روش آلرژی‌های غذایی شناخته شده و به این ترتیب با حذف آنها از بروز التهاب مری تا حدی جلوگیری می‌شود.
۲) مصرف غذاهای مناسب و ملایم: سعی کنید از غذاهای نرم و پخته استفاده کنید. غذاهای نرم، آسان بلعیده شده و مفید هستند.برای مثال پوره‌ها، سوپ و ماست گزینه‌های مناسبی هستند. همچنین از مصرف غذاهای خام یا سرخ کرده صرفه نظر کنید و سعی کنید غذا به‌طور صحیح و کامل پخته شود.
۳) کاهش استفاده از مواد تحریک‌کننده: این مواد محرک بوده و باعث بروز التهاب و بیماری خواهند شد. الف) غذاهای پرادویه و اسیدی: سعی کنید حدالامکان از مصرف غذاهای پرادویه، تند و مواد غذایی اسیدی مثل مرکبات پرهیز کنید. ب) الکل و کافئین: مصرف الکل و کافئین را محدود کرده و تا جایی که امکان دارد از مصرف آنها خودداری کنید زیرا ممکن است باعث بدتر شدن بیماری شوند.
۴) افزایش مصرف فیبر: به طور کلی مصرف فیبر برای سیستم گوارش فواید زیادی دارد و پزشکان همواره مصرف آن را توصیه می‌کنند. برای اینکه شما نیز از فواید آن بی بهره نمانید از این دسته غذایی استفاده کنید. غذاهای غنی از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را حتما در رژیم غذایی خود داشته باشید.
۵) مصرف نوشیدنی‌ها: برای جلوگیری از خشکی مری و به تبع آن افزایش التهاب آن، می‌توانید به طور روتین آب بنوشید. همچنین از چای‌های بدون کافئین مانند چای دارچینی یا چای بابونه استفاده کنید زیرا اثرات ضدالتهابی داشته و تا حدودی در بهبود بیماری نقش دارند.
۶) مشورت با متخصص تغذیه: انجام مشاوره با متخصص تغذیه به منظور تنظیم یک برنامه غذایی بدون آلرژن، می‌تواند نقش زیادی در کنترل بیماری‌تان داشته باشد.
به‌طورکلی توصیه‌های غذایی توضیح داده شد اما برای اینکه بدانید برای شخص شما با توجه به ویژگی‌ها و شدت بیماری چه توصیه‌هایی مناسب است با مشاورین ما در تماس باشید.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
