تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
بسیاری از مردم ممکن است حداقل یکبار در زندگی خود، افسردگی را تجربه کنند که معمولا به دنبال اتفاقات ناگوار و مشکلات زندگی ایجاد میشود. این مشکل باعث تاثیر و اختلال جدی بر زندگی و انزوای هر فردی میشود. به همیندلیل درمان افسردگی مورد توجه قرار دارد و تحقیقات زیادی در مورد انجام میشود. تغذیه یکی از عواملی است که نقش آن در بهبود یا ایجاد این مشکل مشخص شده است. اما هنوز سوالاتی در مورد تغذیه سالم و افسردگی وجود دارد. آیا واقعا رژیم میتواند در بهبود این مشکل تاثیر داشته باشد؟ اگر پاسخ مثبت است چه رژیمهایی باعث بهتر شدن یا بدتر شدن افسردگی میشوند؟
افسردگی چیست؟
افسردگی یک حالت روحی ویژه و شایع است که بسیاری از انسانها به صورت مقطعی و یا طولانیمدت با آن مواجه میشوند. بر اساس آمارها، نزدیک به ۵ درصد بزرگسالان در سراسر جهان، درگیر این بیماری هستند که در این میان، بیشتر افراد درگیر، زنان هستند. افسردگی را باید از احساسهای عادی روزمره تمایز داد. همه ما ممکن است در اوقاتی از روز، احساس ناراحتی یا بیحوصلگی داشته باشیم که کاملا طبیعی است. اما اگر این احساس به اندازهای گسترش پیدا کند که بر همه جنبههای زندگی تاثیر بگذارد، افسردگی معنا پیدا میکند.
معمولا افسردگی حداقل دو هفته ادامه پیدا میکند که در موارد شدید میتواند به چندین ماه هم برسد. افراد درگیر با این مشکل، احتمالا علاقه و لذت قبلی را به محیط پیرامون خود ندارند و با انرژی کمتری فعالیتهای روزمره را دنبال میکنند. ضمنا ممکن است علائم دیگری مانند احساس گناه، پایین آمدن عزت نفس و احساس پوچی یا بیارزشی، افزایش یا کاهش اشتها، احساس ناامیدی و در موارد شدید، افکار خودکشی هم دیده شود.
واضحا این مشکلات میتوانند زندگی فرد را مختل کنند و به همین دلیل درمان افسردگی اهمیت زیادی دارد. معمولا یک حادثه، اتفاق ناگوار و یا بیماری میتوانند شروعکننده این مشکل باشند. پس میتواند هر فردی را در زندگی درگیر کند. اساس درمان بر روشهای روانشناختی و داروها بنا شده است؛ اما اخیرا توجه به روشهای مکمل و تاثیر آنها بر این بیماری هم جلب شده است. تاثیر تغذیه در افسردگی، یکی از موضوعاتی است که تحقیقات زیادی بر روی انجام شده است. به نظر شما آیا تغذیه میتواند در بهبود این حالت روحی موثر باشد؟ بهتر است برای پاسخ این پرسش ادامه مطلب را دنبال کنید.
گل یا ماریجوآنا یکی از مواد مخدر رایج در جهان است که از گیاه شاهدانه به دست میآید و به دلیل تاثیراتی که بر روان دارد، استفاده تفریحی و پزشکی دارد. با این حال، مصرف مداوم و طولانیمدت این ماده به وابستگی روانی و جسمی منجر میشود که به عنوان اعتیاد شناخته میشود. برای درک بهتر چگونگی تاثیر گل بر روی بدن، اثرات مصرف آن را بررسی میکنیم.
ود که به عنوان اعتیاد شناخته میشود. برای درک بهتر چگونگی تاثیر گل بر روی بدن، اثرات مصرف آن را بررسی میکنیم.
ارتباط تغذیه با افسردگی
ارتباط تغذیه و افسردگی چیست؟ افسردگی شرایط روحی بسیار پیچیده است که نمیتواند تنها ناشی از رژیم غذایی باشد. اما این موضوع نمیتواند تاثیر تغذیه در افسردگی را نفی کند. بررسیها نشان میدهد گروهی از افراد درگیر با این مشکل، از رژیمهای غذایی خاصی مانند فست فودها استفاده میکنند و همین ارتباط میان این دو را پررنگتر کرده است. عادتهای غذایی از فردی به فردی دیگر متفاوت است و این تفاوت شامل نوع، کیفیت یا تعداد وعدههای غذایی است که فرد در طول روز مصرف میکند.
این تنوع بسیار زیاد است و از اینرو هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است که تغذیه ضد افسردگی شامل چه مواد غذایی میشود. اما چیزی که تقریبا قطعی است، تاثیر مصرف رژیم غذایی سالم و دوری از غذاهای ناسالم مانند فستفودها در پیشگیری از افسردگی است. رژیم سالم و غنی از ویتامینهای مورد نیاز بدن، باعث سلامت جسمانی و به دنبال آن روانی در یک فرد میشود، پس طبیعی است که ارتباط تغذیه و افسردگی را منطقی بدانیم.
کدام مواد غذایی زمینه افسردگی را فراهم میکنند؟
همانطور که اشاره شد، تغذیه و درمان افسردگی به یکدیگر ارتباط دارند و بخشی از خودمراقبتی در درمان این مشکل، به رژیم غذایی مربوط میشود. همانگونه که گروهی از رژیمهای خاص میتوانند باعث بهبود افسردگی شوند، گروهی دیگر هم میتوانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. البته شاید تغذیه عامل اصلی برای ایجاد این مشکل نباشد، اما حتما میتواند در تشدید یا بروز آن تا حدی نقش داشته باشد. حال ژریمهای مضر برای افسردگی چه هستند؟
فستفودها
با اینکه تحقیقات زیادی، ارتباط تغذیه و افسردگی را کشف کردهاند، اما هنوز به صورت دقیق مشخص نیست چه عاملی این دو را به یکدیگر ارتباط داده است. در گروهی از تحقیقات، مصرف زیاد فست فود در تعدادی از افراد افسرده مشاهده شد و به همیندلیل احتمالا میان مصرف فستفود و افسردگی ارتباطی وجود دارد. این تاثیر میتواند ناشی از افزایش ریسک التهاب در بدن بیمار باشد. گروهی دیگر از محققان معتقد هستند که فستفودها میتوانند انعطافپذیری در برابر افسردگی را کاهش بدهند و به این ترتیب باعث تشدید آن شوند.
الکل
الکل به طور واضح میتواند بر سلامت روان افراد تاثیر بگذارد و به همیندلیل احتمالا الکل باعث تشدید علائمی مانند اضطراب و افسردگی میشود، این در حالی است که معمولا افراد با این مشکل، بیشتر به سراغ الکل برای حل مشکل خود میروند که همین عادت میتواند آن را بدتر کند.
الکل فارغ از مشکلاتی که برای سلامت روان دارد، میتواند از جنبههای دیگری هم به صورت غیرمستقیم باعث تشدید افسردگی شود. تاکنون تاثیر الکل در بسیاری از بیماریها ثابت شده است که همین بیماریها خود میتوانند زمینه افسردگی باشند. پس بهتر است به مرور نوشیدن الکل را محدود کرده و به سراغ نوشیدنیهای سالم دیگر بروید.
چربیهای فرآوری شده
نقش تغذیه در افسردگی ثابت شده است و یکی از مواد غذایی که میتواند باعث تشدید یا بروز آن میشود، چربیهای فرآوری شده هستند. این چربیها باعث اختلال در عملکرد مغز شده و به این شکل افسردگی ایجاد میکنند.
الکل فارغ از مشکلاتی که برای سلامت روان دارد، میتواند از جنبههای دیگری هم به صورت غیرمستقیم باعث تشدید افسردگی شود. تاکنون تاثیر الکل در بسیاری از بیماریها ثابت شده است که همین بیماریها خود میتوانند زمینه افسردگی باشند. پس بهتر است به مرور نوشیدن الکل را محدود کرده و به سراغ نوشیدنیهای سالم دیگر بروید.
غذاهای ضد افسردگی
تغذیه ضد افسردگی میتواند تا حدی باعث بهبود آن بشود، اما نباید انتظار داشت که این حالت روحی تنها با رژیم غذایی درمان بشود. تحقیقات صورت گرفته، کمبود برخی از ویتامینها و مواد معدنی را در بروز افسردگی نشان میدهند و از اینرو احتمالا میان آنها ارتباطی وجود دارد. بسته به شدت بیماری، نقش تغذیه میتواند تغییر پیدا کند.
برای مثال تغدیه برای افسردگی شدید یک درمان کامل نیست و بیشتر به عنوان بخشی از درمان خودمراقبتی برای کاهش علائم و افزایش اثربخشی درمانها است. اما میتوان انتظار داشت که در یک افسردگی خفیف، تغذیه نقش بیشتری داشته باشد. حال سوال اصلی این است که برای بهبود افسردگی باید چه غذاهایی را مصرف کنیم؟
سلنیوم
کاهش اضطراب و کنترل خلق و خو میتوانند در بهبود افسردگی نقش داشته باشند. تغذیه سالم و افسردگی مقابل یکدیگر قرار دارند و به همین دلیل اگر به دنبال درمان این مشکل هستیم، باید به سراغ رژیمهای غذایی سالم برویم. سلنیوم یکی از مواد معدنی مناسب برای بهبود عوامل مرتبط با افسردگی است که میتوان از غلات کامل، برخی از غذاهای دریایی و جگر آن را دریافت کرد. بهتر است این گروههای غذایی را به رژیم خود اضافه کنید.
ویتامین D
ویتامین D را میتوان به عنوان ویتامین ضدافسردگی هم شناخت، چون بر اساس تعدادی از مطالعات انجام شده، این ویتامین میتواند در بهبود علائم مربوط به افسردگی نقش داشته باشد. احتمالا کمبود ویتامین D در گروهی از بیماران درگیر با افسردگی مرتبط با همین موضوع باشد. بیشتر این ویتامین در افراد، از طریق تماس با نور خورشید تامین میشود، اما رژیم غذایی هم در تامین آن مهم است. جگر، تخم مرغ، لبنیات و روغن ماهی از منابع مهم ویتامین D هستند که میتوانند به رژیم غذایی شما اضافه بشوند.
اسیدهای چرب امگا 3
برای تایید قطعی ارتباط بین اسیدهای چرب امگا 3 با افسردگی نیاز به تحقیقات بیشتر است. اما بررسیها نشان میدهند میان یک رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 و کاهش افسردگی ارتباط مستقیمی وجود دارد. این ارتباط میتواند ناشی از کاهش اختلالات خلقی به دنبال مصرف این اسید چرب مفید باشد. گردو، برخی از غذاهایی دریایی مانند ماهی سالمون یا تن ماهی یا دانه کتان میتوانند منبع خوبی از امگا 3 باشند.
پروتئین
سروتونین که به عنوان هورمون شادی در بدن شناخته میشود، از اسید آمینه تیریپتوفان ساخته میشود. این ماده در غذاهایی مانند تن ماهی، نخود و بوقلمون وجود دارد که میتواند ماده اولیه مورد نیاز برای سروتونین را فراهم کند. البته افسردگی یک بیماری پیچیده است و نباید انتظار داشت که درمان به همین راحتی صورت بگیرد، اما مطمئنا چنین رژیمهایی میتوانند در کاهش شدت تاثیرگذار باشند.
داروی ضد افسردگی گیاهی
آیا محصولات گیاهی میتوانند در درمان افسردگی موثر باشند؟ داروهایی گیاهی شامل محصولات طبیعی میشوند که میتوانند برای گروهی از بیماریها موثر باشند. این محصولات لزوما همیشه ایمن و بدون عارضه نیستند. نباید داروهای گیاهی را به عنوان جایگزین درمانهای دیگر دانست؛ چون بیشتر این محصولات نقش مکمل در یک برنامه درمانی دارند.
تجربه نشان میدهد که برخی از این داروها میتوانند در برخی از افراد افسرده، به خوبی تاثیر بگذارند. با اینحال هنوز نیاز به تحقیق و کارهای بیشتری برای رسیدن به یک نتیجه مطمئن است. اما داروهای گیاهی احتمالی برای بهبود افسردگی چه هستند؟
زعفران جزو مواد غذایی ضدافسردگی شناخته میشود که تا حدودی باعث شادی و کم شدن ناراحتی در بیمار میشود. البته هنوز تحقیقات به اندازهای نیست که بتوان با اطمینان در مورد خواص زعفران صحبت کرد، ضمن اینکه مصرف بیش از حد این ماده هم میتواند عوارض ایجاد کند.
اسطوخودوس از دیگر داروهای گیاهی است که آرامشبخش بوده و میتواند باعث بهبود خواب در افراد بشود. یکی از دلایل افسردگی، بیخوابی و اضطراب مرتبط با آن است، پس میتوان انتظار داشت که اسطوخودوس بتواند به درمان افسردگی کمک کند. موارد بررسی شده دو دارو گیاهی مرتبط با بهبود این مشکل بودند، اما احتمالا گزینههای بیشتری از این دو دارو به گوش شما بخورد.
تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هنوز تاثیر قطعی بسیاری از این داروها شناخته نشده است. اما همانطور که اشاره شد، تغذیه برای افسردگی شدید مفید است و یکی از گزینههای مناسب در این رژیمها، داروهای گیاهی نسبتا کمخطر است. بهتر است با پزشک خود در مورد بهترین داروهای گیاهی موجود و نحوه مصرف آنها صحبت کنید.
آیا ارتباطی بین افسردگی و پرخوری وجود دارد؟
افسردگی میتواند خود را با کاهش یا افزایش اشتها هم نشان بدهد. یکی از علائم این بیماری، پرخوری و افزایش میل به غذاست که اگر ادامهدار باشد، مشکلساز میشود. البته همه افراد افسرده، این علامت را ندارند و در برخی افراد کاهش اشتها بیشتر خود را نشان میدهد. معمولا پرخوری واکنشی برای بهبود حال روحی و خروج از افسردگی و یا یک واکنش افراطی است که در افراد افسرده دیده میشود. پس این دو معمولا به هم مرتبط هستند.
چگونه پرخوری ناشی از افسردگی را متوقف کنیم؟
پرخوری ناشی از افسردگی معمولا به سمت غذاهای ناسالم که خود تشدیدکننده افسردگی هستند، کشیده میشود. از اینرو مهم است که بتوانیم این مشکل را برطرف کنیم. اما چگونه؟
تغذیه مناسب افسردگی میتواند در بهبود ناراحتی و حالتهای بد مربوط به آن نقش داشته باشد، اما زمانی که این رژیم بیش از حد مصرف شود، خود میتواند مشکل ایجاد کند. عامل اصلی پرخوری، افسردگی است که در آن فرد به عنوان یک مکانیسم دفاعی به این عادت اشتباه روی میآورد. پس شاید بهترین روش، همان درمان افسردگی باشد. درمان شناختی رفتاری( CBT) میتوان یکی از این درمانها باشد.
در این تکنیک درمانی، فرد توانایی برخورد با احساسات منفی که باعث ایجاد پرخوری میشود را پیدا میکند. از اینرو به مرور کنترل بهتری بر الگوهای تغذیهای خود پیدا کرده و به سمت رژیمهای سالم میرود. درمان شناختی عاطفی یکپارچه( ICAT) از روشهای دیگری است که برای تغییر رفتار استفاده میشود. این روشها بیشتر درمانهای روانشناسی هستند که سعی بر کنترل پرخوری دارند. اما مطمئنا بخشی از درمان افسردگی، شامل خودمراقبتی هم میشود. بهتر است در این شرایط زیاد به فکر رژیمهای غذایی سخت نباشید، چون این کار باعث تشدید پرخوری در شما میشود.
به جای دو یا سه وعده غذایی سنگین، وعدههای غذایی خود را کوچکتر و در وعدههای نزدیکتر به هم قرار بدهید. به این شکل در هر وعده غذایی، اشتهای کمتری خواهید داشت و به دنبال آن، کمتر به پرخوری روی خواهید آورد. احتمالا در شرایط یا موقعیتهای خاص، بیشتر تمایل به پرخوری داشته باشید. باید چنین موقعیتهایی را شناسایی کرده و از آنها دوری کنید. ضمنا، این مشکل پرخوری لزوما به معنای دریافت همه مواد غذایی مورد نیاز بدن نیست.
بهتر است در شروع، عادتهای خود را به سمت مواد غذایی ضدافسردگی سوق بدهید. با این کار احساس ناراحتی کمتری خواهید داشت و این یعنی اینکه کمتر به عوارض افسردگی یعنی پرخوری دچار میشوید.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.