تایید شده توسط پزشکان متخصص ایزی مد
محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام با پزشکان ایزی مد مشورت کنید
امروزه تمایل همه مردم برای تغییر وزن تنها محدود به لاغری و کاهش وزن نمی‌شود. هر چند که معمولا این لاغری است که مورد توجه قرار می‌گیرد، اما افراد زیادی هم هستند که علاقه به چاقی و افزایش وزن دارند. این موضوع نشان می‌دهد که تناسب اندام برای همه به یک معنا نیست. آمپول چاقی دگزا یکی از گزینه‌هایی است که اخیرا بحث پیرامون تاثیر آن بر افزایش وزن داغ شده است. اما سوال اصلی این است که آیا این آمپول واقعا می‌تواند در چاقی تاثیر داشته باشد؟ مکانیسم عمل دگزا چیست و آیا این آمپول می‌تواند برای چاقی گزینه‌ای ایمن باشد؟ بهتر است در ادامه مطلب همراه ما باشید تا با واقعیت‌های استفاده از دگزا برای چاقی آشنا شوید.
آیا آمپول دگزا باعث چاقی می‌شود؟
چاقی لزوما برای همه افراد به معنای اضافه وزن و چربی زیاد نیست. در گروهی از افراد، افزایش وزن یک روش عالی برای تناسب اندام است. هر چند که معمولا برای بیشتر افراد، کاهش وزن سخت‌تر است، اما گروهی هم برای افزایش وزن با چالش‌هایی مواجه هستند. در این میان، روش‌های زیادی برای این کار تبلیغ می‌شود که در مورد برخی از آن‌ها، تردیدهایی وجود دارد. آمپول چاقی تاثی یکی از این روش‌ها است که ادعا شده است می‌تواند باعث افزایش وزن شود. قبل از اینکه در مورد ایمن و مناسب بودن این دارو صحبت کنیم، باید ببینیم آیا دگزا واقعا می‌تواند در چاقی تاثیر داشته باشد یا خیر.
آمپول دگزامتازون، از دسته داروهای کورتیکواستروئید است که این داروها در حقیقت نسخه مصنوعی هورمونی به نام کورتیزول هستند. این هورمون نقش‌های زیادی در بدن دارد و می‌تواند در تنظیم متابولیسم، آماده‌سازی بدن برای شرایط استرسی، سرکوب التهاب و گروهی از فعالیت‌های بدن نقش داشته باشد. داروهای کورتیکواستروئید، با آگاهی از نقش هورمون کورتیزول در کاهش التهاب و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
یکی از شایع‌ترین عوارض دگزامتازون، چاقی و افزایش وزن و این تاثیری است که می‌تواند در مصرف با دوزهای قوی‌تر، بیشتر خود را نشان بدهد. البته این چاقی الگوی خاص خود را دارد. برای گروهی از مصرف‌کنندگان، تاثیر آمپول دگزا برای چاقی می‌تواند می‌تواند مناسب باشد اما اغلب این یک عارضه ناخوشایند است.
آمپول دگزامتازون چگونه باعث افزایش وزن می‌شود؟
مکانیسم عمل دگزا تقریبا مشابه مکانیسم همان کورتیزول در بدن است که به صورت طبیعی از غدد فوق کلیه ترشح می‌شود. به دنبال ترشح هورمون، تغییرات مختلفی در متابولیسم و دیگر فعالیت‌های بدن رخ می‌دهد که نتیجه آن‌ها، افزایش وزن است.
یکی از این تغییرات، افزایش اشتها و تمایل فرد به مصرف غذا است. اگر این تمایل به سمت غذاهای ناسالم و چرب برود، اثر افزایش وزن مشهودتر خواهد بود، اما در هر صورت طبیعی است که با افزایش اشتها، فرد چاق‌تر شود.
علاوه بر این، دگزا تغییراتی را هم در متابولیسم لیپید، قند و پروتئین ایجاد می‌کند. به دنبال این تغییرات، گلوکز بیشتری در بدن تولید شده و نحوه توزیع چربی در بدن تغییر پیدا می‌کند. این گلوگز اضافی، می‌تواند مجدد به چربی تبدیل شده و در نواحی خاصی تجمع پیدا کند. ضمنا باید در کنار همه این موارد، به تغییرات الکترولیت‌ها و احتباس آب و نمک هم در بدن اشاره کرد. تقریبا پیامد همه این فرآیند‌ها، افزایش دریافت انرژی در بدن است و به همین دلیل منطقی است که دگزا برای چاقی سریع را مناسب دانست. آمپول دگزامتازون، از دسته داروهای کورتیکواستروئید است که این داروها در حقیقت نسخه مصنوعی هورمونی به نام کورتیزول هستند. این هورمون نقش‌های زیادی در بدن دارد و می‌تواند در تنظیم متابولیسم، آماده‌سازی بدن برای شرایط استرسی، سرکوب التهاب و گروهی از فعالیت‌های بدن نقش داشته باشد. داروهای کورتیکواستروئید، با آگاهی از نقش هورمون کورتیزول در کاهش التهاب و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
یکی از شایع‌ترین عوارض دگزامتازون، چاقی و افزایش وزن و این تاثیری است که می‌تواند در مصرف با دوزهای قوی‌تر، بیشتر خود را نشان بدهد. البته این چاقی الگوی خاص خود را دارد. برای گروهی از مصرف‌کنندگان، تاثیر آمپول دگزا برای چاقی می‌تواند می‌تواند مناسب باشد اما اغلب این یک عارضه ناخوشایند است.
آیا مصرف دگزامتازون برای چاقی قانونی و ایمن است؟
تقریبا تمامی داروها دارای عوارض هستند و صرفا به خاطر وجود این مشکلات، نمی‌توان مصرف دارو را منع کرد. البته لزوما به این دلیل هم نمی‌توان تمامی داروها را ایمن دانست. معمولا درمان در شرایطی برای بیمار تجویز می‌شود که تاثیر آن بسیار بیشتر از عوارض احتمالی باشد. حال سوال اصلی این است که آیا آمپول چاقی دگزا می‌تواند گزینه‌ای ایمن و قانونی برای این کار باشد؟
برای پاسخ به این سوال باید عوارض و تاثیر دارو را در کنار یکدیگر بررسی کرد. مصرف کورتون‌ها خصوصا در بلند مدت، می‌توانند عوارض جدی و قابل توجهی ایجاد کنند که یکی از آن‌ها، افزایش وزن است.
باید ارزیابی کرد که آیا چاقی ناشی از دگزا در ازای دیابت، پوکی استخوان و بسیاری از عوارض دیگر این دارو، ارزش دارد یا خیر. مطمئنا با در نظر گرفتن این موارد، نمی‌توان آمپول دگزا را گزینه‌ای مناسب برای افزایش وزن دانست. افزایش وزن هیچ وقت به عنوان یکی از موارد مصرف استاندارد این دارو، شناخته نشده است و به همین دلیل معمولا پزشکان آن را گزینه‌ای ایمن برای این کار نمی‌دانند.
یکی از شایع‌ترین عوارض دگزامتازون، چاقی و افزایش وزن و این تاثیری است که می‌تواند در مصرف با دوزهای قوی‌تر، بیشتر خود را نشان بدهد. البته این چاقی الگوی خاص خود را دارد. برای گروهی از مصرف‌کنندگان، تاثیر آمپول دگزا برای چاقی می‌تواند می‌تواند مناسب باشد اما اغلب این یک عارضه ناخوشایند است.
عوارض استفاده از آمپول دگزا
همانند تمامی داروها، آمپول دگزا هم می‌تواند به موازات اثرات درمانی خود، واکنش‌های ناخواسته‌ای را ایجاد کند و به این شکل باعث ایجاد مشکلاتی در مصرف‌کنندگان بشود. گروهی از عوارض دگزامتازون، در مصرف طولانی مدت بیشتر خود را نشان می‌دهند و معمولا باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری هم می‌شوند. به طور کلی مصرف کورتیکواستروئیدها در بلند مدت، خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.یکی از این تغییرات، افزایش اشتها و تمایل فرد به مصرف غذا است. اگر این تمایل به سمت غذاهای ناسالم و چرب برود، اثر افزایش وزن مشهودتر خواهد بود، اما در هر صورت طبیعی است که با افزایش اشتها، فرد چاق‌تر شود.
این مشکل خصوصا برای بیماران در سنین بالا که بیشتر در معرض پوکی هستند، جدی‌تر خواهد بود. این عارضه ناشی از تغییر متابولیسم پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌ها در بدن است که البته می‌تواند مشکلات دیگری را هم در پی داشته باشد. برای مثال، به دنبال افزایش تولید گلوگز و کاهش مصرف آن در بافت‌های بدن، به مرور قند خون بالا می‌رود تا جایی که بیمار، دچار دیابت می‌شود. دیابت بیماری مزمنی است که در طول سال‌ها، باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود. تاثیر آمپول چاقی دگزا، در الگوی توزیع چربی‌ها هم مشاهده خواهد شد.
افزایش وزن تقریبا یکی از شایع‌ترین عوارض این دارو است که معمولا در مصرف موقت و کوتاه‌مدت دیده نمی‌شود، اما در مصرف طولانی مدت به صورت واضحی خود را نشان می‌دهد. خطرات استفاده آمپول دگزا در طولانی مدت متعدد و قابل توجه است، اما این دارو می‌تواند مصرف‌کنندگان را با مشکلات موقت در ابتدای مصرف هم مواجه کند. به طور کلی، دگزا عوارض نسبتا جدی دارد و به همین دلیل نباید به فکر استفاده از آن به صورت خودسرانه بود. در ادامه بخش دیگری از عوارض آمپول دگزا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- علایم گوارشی مانند تهوع استفراغ
- سردرد یا سرگیجه
- مشکلات خواب
- ضعف عضلانی
- تشنج و افسردگی
شرایط خون‌ریزی دهنده مانند خون ریزی گوارشی
چه کسانی نباید از آمپول دگزا استفاده کنند؟
علی‌رغم تاثیر و کاربرد زیاد داروهای کورتیکواستروئید، اما این داروها نمی‌توانند برای همه گروه بیماران، مناسب باشند، چون در این گروه دارو می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. در این شرایط طبیعی است که دیگر تجویز آن منطقی به نظر نرسد. اما این ممنوعیت شامل چه گروهی از افراد می‌شود؟
خطرات استفاده از آمپول دگزا، در افرادی که نسبت به ترکیبات این دارو حساس هستند، می‌تواند جدی باشد. به همین دلیل به افرادی که سابقه حساسیت یا واکنش آلرژیک به دارو دارند، توصیه به عدم مصرف دارو می‌شود. زنان باردار و شیره‌ده، گروه دیگری هستند که مصرف آمپول دگزا برای آن‌ها ممنوع خواهد بود، چون این دارو می‌تواند علاوه بر مادر، بر روی جنین هم تاثیر داشته باشد. موارد منع مصرف دگزا علاوه بر شرایط گفته شامل برخی از بیماری‌ها و شرایط سلامتی هم در بیمار می‌شود. اما این بیماری‌ها چه هستند؟
- درگیری با عفونت و به خصوص بیماری‌های درگیرکننده سیستم ایمنی مانند سل
- بیماران دارای فشار خون
- بیماران با بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات تیروئیدی، کبدی، قلبی
- فرد با برخی از بیماری‌های روان مانند افسردگی
آمپول دگزا چه مدت پس از مصرف باعث چاقی می‌شود؟
چاقی ناشی از دگزا تنها تحت تاثیر یک عامل نیست و به همین‌دلیل است که در همه بیماران، این عارضه به یک شدت بروز نمی‌کند. حتی گروهی از مصرف‌کنندگان، ممکن است هیچ‌گاه با چاقی و عارضه افزایش وزن مواجه نشوند.
قبل از هر چیز باید بدانیم که بیمار این دارو را به چه مدت و با چه دوزی مصرف کرده است. دوز و مدت زمان مصرف می‌تواند مهم‌ترین عامل برای بروز عوارض و شدت آن باشند. تاثیر آمپول دگزا برای چاقی، در شرایطی که بیمار از دوز بالای این دارو استفاده می‌کند، زودتر خود را نشان می‌دهد و احتمالا اولین نشانه‌ها به فاصله چند هفته تا حداکثر چندین ماه خود را نشان بدهند. این شرایط برای مصرف طولانی‌مدت هم صادق است و در این موارد، احتمال بروز چاقی بسیار بیشتر می‌شود. البته در کنار این موارد باید سبک زندگی، رژیم غذایی و ویژگی‌های بدن خود بیمار را هم در نظر گرفت، چون این عوامل می‌توانند تغییرات دارو برای چاقی سریع را تشدید کنند.
معمولا اثر افزایش وزن آمپول چاقی دگزا در افرادی که از رژیم‌های پر‌چرب و ناسالم استفاده می‌کنند و فعالیت بدنی کمی دارند، با شدت بیشتری خود را نشان می‌دهد. چون هم تاثیر دارو و هم سبک زندگی خود بیمار، اثرات همدیگر را تقویت می‌کنند. علاوه بر این، باید به شرایط سلامتی و ویژگی‌های بدن فرد هم توجه کرد. برای مثال میزان متابولیسم بدن در سنین و جنسیت‌های مختلف یکسان نیست و گاهی برخی از بیماری‌ها هم می‌توانند این موضوع را تغییر دهند. وجود همین فاکتورهای مختلف باعث شده است که آمپول دگزا، اثر مشابهی در همه افراد نداشته باشد.
تفاوت بین چاقی طبیعی و چاقی ناشی از دگزا
افزایش اشتها و مصرف بیشتر مواد غذایی، می‌تواند در ظاهر همان پیامدی را ایجاد کند که آمپول چاقی دگزا ایجاد می‌کند. اما افزایش وزن در این دو حالت، یکسان نیست و تفاوت‌های مختلفی را می‌توان در آن‌ها مشاهده کرد. به نظر شما این تفاوت‌ها چه هستند؟
| چاقی ناشی از آمپول دگزا | چاقی طبیعی |
| ناشی از تغییرات متابولیسمی است | ناشی از افزایش مصرف غذا و دریافت کالری است |
| چاقی بیشتر موضعی و در نواحی مرکزی است | چاقی شکلی یکنواخت و همگن دارند |
| افزایش وزن سریع و ناگهانی است | افزایش وزن تدریجی است |
آیا آمپول دگزا باعث چاقی موضعی می‌شود؟
همان‌طور که اشاره شد، آمپول دگزامتازون برای چاقی دارای الگوی خاصی است. به دلیل مکانیسم دارو و تغییرات متابولیسم، چربی در نواحی خاصی مانند شکم، گردن و صورت می‌شود و به طور کلی، مصرف‌کنندگان بیشتر چاقی را در قسمت‌های مرکزی بدن احساس می‌کنند. از این‌رو، آمپول دگزا معمولا باعث چاقی موضعی می‌شود و نمی‌توان انتظار داشت که توزیع چربی به صورت یکنواخت در بدن دیده شود. بنابراین دگزا و چاقی موضعی تا حدی به هم مرتبط هستند.
روش‌های جایگزین برای چاقی سالم
عموما تصور مردم در مورد چاقی و افزایش وزن، منفی است اما این دیدگاه بیشتر در مواردی صادق است که فرد با چاقی دچار اضافه وزن شود. افرادی زیادی وجود دارند که از مقدار نرمال هم وزن کمتری دارند یا اینکه تمایل دارند برای تناسب اندام، افزایش وزن داشته باشند. پس باید همان‌گونه که برای لاغری روش‌های مناسب توصیه می‌شود، به سراغ استفاده از روش‌های سالم برای افزایش وزن رفت.
پرخوری تنها و افزایش مصرف وعده‌های غذایی ناسالم و چرب، شاید روش سریعی برای این کار باشد، اما احتمالا در آینده می‌تواند عوارض زیادی ایجاد کند. به همین‌دلیل بهتر است از یک رژیم اصولی با تمرکز بر افزایش دریافت کالری، استفاده کرد. برای چاقی باید کالری بیشتری از میزان نیاز بدن خود دریافت کنید. پروتئین گزینه خوبی برای بالا بردن کالری است که می‌تواند به همراه آن، مقدار مناسبی از کربوهیدرات، چربی‌ها، میوه و سبزیجات را هم اضافه کرد. نباید به دنبال چاقی سریع با مصرف زیاد چربی و کربوهیدرات بود. بهتر است برنامه غذایی به شکلی تنظیم شود که افزایش وزن به تدریج خود را نشان بدهد.
سوالات متداول درباره آمپول دگزا
آمپول دگزامتازون می‌تواند باعث چاقی با الگوی خاصی شود، اما اگر این افزایش وزن فقط ناشی از مصرف دارو باشد، احتمالا موقتی خواهد بود و با قطع دارو، برطرف خواهد شد.
بسته به دوز و مدت مصرف، ممکن است مصرف‌کنندگان با عوارض جدی مانند دیابت، پوکی استخوان، بالا رفتن فشار خون و غیره مواجه شوند.
همان‌گونه که نمی‌توان به صورت قطعی زمان مشخصی برای بروز تاثیر چاقی دگزا مشخص کرد، نمی‌توان در مورد کاهش وزن پس از قطع دارو هم تصمیم گرفت. معمولا چاقی ناشی از دگزا، به فاصله چندین هفته پس از قطع دارو برطرف می‌شود. اما باید همچنان به سبک زندگی و شرایط بدنی فرد توجه کرد، چون عدم رعایت این موارد می‌تواند همچنان به روند افزایش وزن کمک کند.
آمپول دگزا معمولا در صورت مصرف خودسرانه عوارض زیادی ایجاد می‌کند، به همین دلیل این دارو حتما باید با نظر و نسخه پزشک تهیه شود و بدون نسخه، قابل دسترسی نیست.
تیم تحریریه ایزی مد
از پزشکان و متخصصین حوزه سلامت، مترجمان و نویسندگان با تجربه حوزه پزشکی تشکیل شده است تا با تولید محتوای مناسب و به روز پزشکی مبتنی بر منابع علمی معتبر یاری رسان عموم مردم ایران و سلامتجویان باشد.
